Mi éspèr la pa pou sa la Frans i fé lo vèr la-ba !

17 janvier 2013, par Justin

Mi sipoz zot i koné lo Mali. Touléka, si zot té i koné pa, moin lé sir, éstèr, afors antann sa dann télé, moin lé sir zot i koné. Ni pé kan mèm dir, sa in péi l’Afrik dé l’ouès : in gran péi pou la zéografi, dé foi é-d’mi la Frans, pou 15 milionn moun soloman, in spès dézèr sansa in somi dézèr. La-ba mèm dopi vandrodi pasé, l’armé fransèz l’apré fé la guèr kout pilonaz l’avion, épi astèr, bann solda fransé la dsann dsi la tèr pou sobat kont bann robèl. Mi sava pa anparl azot dé sa zordi, mé in n’afèr moin la antann dann télé. Anfin, in z’akoté si zot i vé bien.

Kosa i lé lo z’akoté ? Ala li la ! Moin la antann dir, dan la kapital Bamako, nana ziska sis mil Fransé. An débitan, té pou protèz banna l’armé fransèz la débarké. Donk, sis mil pèrsone i sort la Frans épi i viv la-ba. Figuir azot, bann Malien, sa in bann pov, donk zot nivo d’vi lé plis ké ba : in koté, moin la lir bann Malien i gingn 335 éro par an, in n’ot koté, moin la lir lo produi intèrièr brit par z’abitan, sé 602 dollar. Donk, pli pov ké Job dsi son ta fimié. Mèm si na in minorité i gingn dé mil é dé san.

Bin, bann Dransé la-dan ? Mi sipoz zot i sava pa pou partaz la mizèr avèk bann Malien. Moin lé mèm sir zot la pa dsou pa d’port la mizèr. Pou kosa sa ? Sanm pou moin, sé pars lo Mali la pa fé son révolision. Sanm pou moin osi, sé pars l’ansien péi kolonial la pa fé sak i fo pou sort lo péi dann la mizèr. Sa i apèl lo néo-kolonialism, é sa i dir dopi plis sinkant-an, dopi lo péi na son l’indépandans. In tan té i di, lo péi té in péi avèk in gouvèrnman progrésist. In tan, pars tan-la lé fini ; li sava kou d’Éta an kou d’Éta. Li la poin lo plan pou dévlop ali.

Dèrnié nouvèl : i paré la-ba nana pétrol, nana mèm in rézèrv l’idrojèn, épi d’ot rosours ankor. Na in gran flèv i apèl Nigèr, mé zordi li na problèm. Pétrol ? Mi éspèr la pa pou sa la Frans i fé lo vèr zordi la-ba !

Justin


Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année


+ Lus