Ni kil aryèr momandoné, aprésa ni vien pli for pou avanssé

29 mars 2021, sanm Justin

Mézami, zordi mwin la ékoute in pé radyo é mwin la antann in n’afèr, mi diré, la étone amwin, pé s’fèr mèm la shoke amwin in pé. La pèrsone téi di dann radio, afors konte dsi La franss, noute pèp é son lidantité l’avé disparète in pé konm par maji… An fète li la di, zordi nou sré mwin rényoné ké nou lété yèr kan nou la prann konsyans l’avé in pèp rényoné é lo pèp l’avé pran konsyans son l’idantité.

Par l’fète, li la disting dé zafèr : lo inn sé la réalité, l’ote sé lo konsyans la réalité-la. Ni pé fé parti in pèp rényoné : avèk nout listoir, noute kiltir, nout lang mèm, nout métissaz, noute bann valèr, noute bann zintéré komin, nout fyèrté mé nout konsyans fé parti d’lo pèp, i égziss pi, sansa la diminyé bonpé. Biensir mi vé pa, toutsuite pou toutsuite done mon l’opinyon la dsi.

Dabor pars mwin sé in rényoné avèk la fyèrté épi la konsyans bien shoviyé avèk lo kor épi pars mi suiv la vi kiltirèl mon péi, mi ékoute bann shantèr, bann poète, mi pran nouvèl bann zartist é sanm pou mwin noute kiltir la kant mèm avanss in bon pé. Mi pans nou la fine pran konsyans in bonpé zafèr inportan : kan mi di nou, sanm pou mwin, sé la majorité d’moun.

Mé ni pé poz anou la késtyon : ni pé d’mand anou si tazantan nou lé pa viktime déssèrtènn fors santrifuj k’i raprosh pa nou par raporte lo santr – nout lidantité-mé néna tandans à éloign anou lé z ‘inn par raport lé z’ot épi afayir nout kapassité d’rézisté. Mi vé pa transh in késtyon konmsa d’in kou kuiyèr a po, mé mi panss néna toute in shomin pou la roshèrch dann sète afèr-la.

In n’ote késtyon ni pé poz anou sé si la pwin in mouvman d’balansyé avèk tazantan la poussé bann fors santrifuj, é tazantan la poussé bann fors santripète. Mi rapèl Paul Vergès téi parl la kapasité la Rényon pou assimil bann zapor diféran dsi lo poinnvizé étnik : in apor massif i kass nout linité momandoné, mé apré inn sansa dë zénérasyon ni roform nout linité é nou lé pli for pou avanssé.

NB. Lé sir nou la vi in kantité d’moun ariv shé nou dopi kék dizène z’ané, mé ki k’i di anou, domin la dézyèm é troi zyèm zénérasyon sar pa lo fèr d’lanss nout l’idantité pou domin ? Kisa k’i di anou zot sar pal o fèr d’lanss kont lo néokolonyalism i amenn anou la vi dir zordi ?

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus