Obli pa nout biodivèrsité, sa i doi zèt protézé !

11 zwin 2013, sanm Justin

Mi souvien kan moin lété lékol, l’avé in profésèr istoir-zéografi. Si mi souvien bien nou la pa aprann bonpé zafèr avèk li : toultan té i fé bann pti plan, bann rézimé, épi sirtou sak li té i apèl sa son kanéva. Mi pé asir azot, so kanéva an késtyon lété pa in mine pou aprann lé shoz. Sa té dann tan, i diré, la guèr trann-nèf karann-sink l’avé fatig la santé in bonpé lamontrèr... La pa tousa, mé an plis ké son kanéva, li té i lans in bonpé provèrb, pti fraz, kozman tout sort kalité. Mi souvien in kozman dsi bann péizan té i di apopré sak i suiv : tout i déplé ali, tout i an-nui, li anplègn lo solèy, li anplègn la plui*. Rantre nou, di pa moin zordi ankor zot i antan pa di dé shoz konm sa dsi bann plantèr ! Pétèt zot i pans sa zot osi ?

Dann zournal yèr, moin la lir in lartik dsi bann plantèr kann. I paré, dan désèrtin landroi, borèr avèk vèr blan la arsort an shyas épi lo rannman kann épi do sik la dégréné. Borèr ? Oui, borèr ! Moin té i pans dopi lontan demoun lété fine jigil so bébèt-la, kisoi par bann trètman, kisoi an fabrikan bann varyété kann rézistan. Moin té i kroi sa, mé lé vré, in lènmi bann plantaz, ou i pé fatig ali, mé détrui ali san pour san lé bien difisil. Sa lé in pé konm la maladi d’moun : dé foi ou i antann la fine disparèt, apré ou i aprann la re-aparèt an pli dir, pli difisil pou bat a tèr.

Lo pli souvan, bann téknisien épi bann éspésyalis i di konm sa i fo aprann viv ansanm. Mi pans sa lé vré é mi kroi sirtou i fo pa ni pran anou pou lapranti sorsyé… In légzanp, kan i pran laviyon, i di souvan i fo pa amèn bann plant, bann frui, bann boutir. In pé i mèt sa dann fon zot valiz, konm sa i trap pa zot é zot i arplant sa dan zot toi zardin. Si na in maladi dsi, lo maladi i sava plant an plant ziska k’i kontamine tout in famiy plantaz. Lé pa sir, mé lé posib kant mèm. 

Donk, mi pans i fo réspèk bann règloman, pars nout bio-divèrsité-la, sa i doi zèt protézé. Obli pa !

NB : Tout lui déplaît, tout l’ennuie, il se plaint du soleil, il se plaint de la pluie.

Justin


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus