Sakaroz sansa fruktoz ? L’inosan i doi pa pèy pou lo koupab !

4 févrié 2015, sanm Justin

Matant Zélida la ékrir Justin :

Mon shèr nové, mon spès salté, rouj-de-fon dovan l’éternité, mi an apèrsoi zot osi koméla zot i sousyé la santé d’moun. Ala ké zot i anparl dyabète. Konmsi sa i égzis arienk jordu. Mi souvien, dann out prop famiy l’avé d’moun dsi zot vyé jour téi oi pi klèr, in pé l’avé pi lo doi d’pyé. San plézanté la koup bout par bout é lo dèrnyé bout la jété… Donk sa sé in n’afèr ni koné ! Zot i kroi vréman i fo anbète demoun avèk sa. Sirtou pou parl kann ! Mé si kann lé si tèlman pa bon, kisa la mont dsi barikad avèk bann plantèr pou vanj pou sa, kisa la ède azot anbar la rout ziska dan la nuite, dé foi plis ? Kisa, sansa Paul Vergès épi d’ot ankor, parmi zot mèm, la fé lo kriyèr d’nuit pou sov bann plantasion ? Fransh vérité : soi li lé bon, soi li lé pa bon. Si lé bon i fo gardien ali, si li lé pa bon i fo fout lo karo a tèr, in poin é sé tou. Tok ! Pran sa pou toi !

Justin la fé pou répons :

Matant, m’a dir aou in n’afèr, ou lé dézolan ! Dabor, pou ou kann sé dosik solman, alé oir sé in ta d’zafèr ou i oz mèm pa majiné. In ta d’zafèr zordi, plis ankor domin, é plis i sava sé plis va tir z’afèr dodan. Nout l’or vèr si ou i vé ! in l’or vèr mal péyé domaj.
Dé zyèm z’afèr : dosik la boutik sé sak i apèl sakaroz, a plis 90 pour san. Mé d’apré sak mi antan sé pa lo sakaroz lo koupab ladan. Sé lo friktoz, fason ké li lé fé koméla, l’otèr ! Sé li k’i fé lo li pou diabète dor d’dan. Alor kisa i pèy, lo koupab, l’inosan ? Normalman sé lo koupab . Mél o koupab li lans kout milyon, kout milyar la piblisité pou vant son mové marshandiz, an siro sansa an kristalizé. Nou va rodiskite dé sa, pars in n’afèr konmsa i pé pa pass profi-zé-pèrt, pars sé bann plantèr kann épi osi bann plantèr bétrav k’i sava pran lo shok . La pa jus sa ma tant ! tok ! Pran sa pou ou !

« Bate la mèr pou gingn l’ékime ! » – in kozman pou la rout !


Bate la mèr, sansa bate de lo : zot i koné sé pou trap poisson dann tramay. Si sé pa pou trapé, ou i pèrd out tan. Ou i trap arienk in bann ti valtaye poisson dann out filé, kaziman l’ékime. Donk i vo myé ou i fé pa ! Astèr nana in pé i koz for, i fé dézord, i bate dsi rozoir vide. Pou kosa ? Pou an avoir in zimaz dann l’opinyon, pou k’domoun i di sa in moun bon. Mé asiréman sa i fé pa nout afèr. Sa i sava pa dann nout z’intéré. Zot la pankor trouv sa dann tout bann palab ni antan koméla ? Fé travay zot koko, fé bouy zot matyèr griz, zot va oir si rant-rant ni tonm pa dakor rantre nou.

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus