Sé dann sistèm la trète épi lésklavaz éropéin sirtou fransé ké nout pèp té karséré ! 

21 désanm 2012, sanm Justin

Mi sort lir kék par, bann zéropéin la déplas par la trète trèz milyonn d’moun sirtou d’moun l’Afrik, Madagaskar épi d’ot ankor. Moin la lir, dann bann roiyom zarab, la trète la port dsi disète milyonn moun. Rant bann tribu épi bann roiyom l’Afrik la déplas osi in bonpé milyonn d’pèrsone. Ni koné l’avé zésklav l’Afrik ziska dann La Chine… Dakor ! In pé partou dmoun la transport zot proshin par la fors, sansa par la riz la mète demoun dann lésklavaj, é l’abès azot konm zanimo, konm domi lo zonm. Mi domann amoin kant mèm si lo boug la ékri lartik-la i vé pa dir, pars la trète épi lésklavaz sa in n’afèr i égzis dopi la nui dé tan, pars la pa arienk bann Zéropéin lé koupab la-dan, i fo pa fé in kont égzazéré èk sa. Touléka, olèrk alé rode lo pou dan la tète bann Zéropéin solman, plito alè rode dann sète bann z’Arab épi bann z’Afrikin épi d’ot ankor, ziska bann Shinoi... Moin pèrsonèlman, mèm si mi koné la pa bann Zéropéin tousèl la fé la trèt demoun épi la mète demoun dann lésklavaz, la pa inn rézon pou moin pran sa pou in n’afèr moralman akséptab. La pa moin, pou pans bann Zéropéin, par raport tousala, zot lé éskizab.
.
Arzout èk sa, pou nout par, nou la artrouv anou dann in sirkui la trète roganizé par bann Zéropéin, épi bann z’Afrikin é bann z‘Arab an konplisité, épi d’ot moun ankor. An pliské sa, bann gran vil l’Erop la fé zot rishès dsi l’do bann z’Afrikin épi bann Malgash épi d’ot. Arzout èk sa, pou lésklavaz, sé kant mèm bann, Zéropéin la roganizé, la fé bann mové loi : lo Kod noir pou nou Rényoné. Donk, nou na in rézon pou alé rode an promyé lo pou dann la tète bann Zéropéin. Sa i vé pa dir ni fé konmsi la trète épi lésklavaz lé zot la fé, ni trouv sa bien, ni trouv sa lé aksptab. Ni trouv pa bien pars sé nout bann frèr banna la trète an zanimo, sé nout bann frèr banna la balote kontinan an kontinan. Donk, zamé d’la vi nou la gnor la trète épi lésklavaz d’ot moun ké bann Zéropéin la fé, mé ni suiv plito de pré koman bann Zéropéin, sirtou bann zésklavazis fransé, la mal aji. 
Tout kalité la trète, ni kondane. Tout kalité lésklavaz ni kondane. Mé ni obli pa sé dann sistèm éropéin é sirtou fransé ké nout pèp laté karséré.

 Justin 


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus