
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
9 novanm 2020, sanm
Somenn passé, moin la lir dsi l’internet néna in l’assosyasion, i milite pou la sékirité alimantèr. El na rézon, mil foi rézon é bann zarguiman pou vanj pou in projé konmsa, i mank pa. Romark azot bien sa sé in projé i fé parti lo vinnsink propozisyon Parti kominis rényoné (PCR) é zordi mi pans la mazorité d’moun lé dakor pou sa.
Ni pé di an vrak déssèrtènn rézon konm :
Bann rényoné i manz do ri mé ziska zordi ni produi in pti kantité la pa sifizan pou nou. Mé ni pé plant do ri isi La Rényon, nou la plant par l’passé é ni pé plant zordi an kantité sifizant é d’apré sak moin la lir, lo rannman lé bon, é plizanpli bon, épi néna la tèr pou plant séréal-la.
Ni plant léguime isi La Rényon é i anmank pa dsi marshé forin é ni pé anplant plis é assir nout sékirité dsi poinnvizé-la, ni pé plant lo grin galman. Ni pé plant galman rasine pou nou manzé : isi manyok i donn bien, kanbar i pouss fantézi, sonz osi, épi d’ot kalité rasine ni manz sa bien. Mayi, sa nou la planté dopi lontan, sorho, pti mil, gro mil ni koné sa.
Frui, ni lé armé pou saa émèm nou néna dé sézon pou bann frui ; Alor, frui dann la sékirité alimantèr, akoz pa.
Lélvaz sa i fé pa pèr anou : kisa i an souvien pa lélvz koshon koté son kaz, kabri i tyé ankantité kan i ari bann fète rtamoul, volaye ? Néna partou sa. Poisson ? Ala in bon késtyon : ni pé pèsh poisson sovaz, mé ni pé fé lélvaz osi. Mé antansyon réshofman klimatik ! Antansyon bishik i disparète, poissonn rivyèr néna mé néna in sovtaz pou fé é lé pliské irzan. La shass bann zanimo sovaz onm tang, konm lyèv, konm sèrf sa osi lé possib mé i fo travaye sèryèzman pou sa.
Mi arète la dann lo l’énimérasyon pars moin lé sir in bonpé va zok amoin pou dir in n’afèr konmsa. Mé mi pé kant mèm poz in pé kondisyon : i fo anou la pèrmakiltir, sansa l’agrikiltir vérité mé zami : la sékirité alimantèr moin lé pour a mil pour san, mé la pa bézoin tyé nout kann pou sa ! biolozi, i fo in politik fiskal adapté, i fo in sistèm roshèrch bien adapté, in formasyon bann plantèr épi lo prodiktèr an zénéral.
Siprime kann ? L’èrla, mon pti pé dsan i bouye. Kossa ? Ni sava priv anou d’in rishèss konmsa sinploman pou ramass la miz l’ède éropéène. Kann sé dosik, lé vré, mé pa arienk dosik ! Néna tout bann ko produi pou amenn anou dann shomin in gran divèrsifikasyon nout lékonomi.
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)