
Kèl volonté zénéral ! In pé la boir kossa !
30 juin, parMézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
In lézann péi Tibé
9 mé 2017, sanm
L’avé inn foi dann péi-la in roi bien rish épi bien for késtyonn l’armé. Li l’avé, konm lo droi lontan dann péi-la téi pèrmète ali kat fam. Li té i yèm plis lo katriyèm é li téi done aèl, shak instan, pou in oui pou in non, zoli zoli kado. Li téi yèm osi lo troizyèm é li té i fé tout pou goumant son pla.. Li té i yèm in pé la dézyèm pars sé avèk èl li té i sava an vizit dann péi déor. La promyèr, li té i yèm pa bokou, li téi fé kaziman pa in kont sanm èm mèm si èl té i okip pou oir si lo roi té i mank pa arien.
In zour, lo roi la tonm malad é bann gran médsin épi bann gran dovinèr la rann ali vizite pou tonm d’akor dsi in poinn vizé : lo roi téi sava mor é l’avé poin arien pou fé kont sa. Lo roi l’apèl son katriyèm fam épi li la di : « La mor i apèl amoin é mi domann aou si ou i vé akonpagn amoin ziska mon dèrnyé soupir vi ké ou sé, rant mon kat fam, sak moin mi yèm lo plis ? ». Lo katriyèm fam la pa réponn arien, èl la solman dévir son talon. Lo roi la fé vnir lo troizyèm fam pou di la mèm shoz ké tanto-la, mé la fam la réponn ali, « la vi lé tro bèl pou moin suiv aou, é moin na dan l’idé armaryé avèk in n’ot roi, pli rish é pli émab ké ou. L’èrla, lo roi la fé vnir lo dézyèm fam té i sava avèk li dann bann péi étranj. Lo fam la réponn ali : « So foi isi mi arète la, mi pé pa arien pou ou é ou, néna ka débarbote aou tousèl. ». Sé l’èr lo roi la antann in voi li té i rapèl pi bien. L’été sète son promyé fam. El té i di konmsa : « Moin lé dakor pou akonpagn aou ziska ousa ou i vé amenn amoin avèk ou. ». Lo roi la bien argrété pa an avoir okip aèl in pé myé ké sa dann son vi dsi la tèr, pars lé sir, èl téi yèm ali pou vréman.
Aprésa lé shoz la suiv z’ot shomin konm lé normal dann in ka konmsa. Lo promyé fam la suiv lo roi ziska l’androi li té i vé amenn aèl é lé z’ot la kontinyé lo déstin zot l’avé majiné.
La moral dann tousala, d’apré la lézann péi Tibé, sé ké nout tout nana kat fam.
Lo katryèm sé nout kor : ni okip ali lo myé ké ni pé, mé kan i ariv l’èr lo gran voiyaz ni pé pi fé arien pou li, é li pé pi arien pou nou. Shakinn i sava son koté. Lo troizyèm sé nout bien é ni pass nout tan a bien okip ali mé dann gran voiyaz kont pa dsi li pou suiv anou. Li rès déyèr é li lès d’ot pou fé ali la kour. Lo dézyèm sé nout rolasyon avèk demoun mé sa osi kont pa dsi pou akonpagn anou l’ot koté la vi. Lo promyèr sé nout konsyans : èl tousèl i suiv anou dan la vi konm dann l’ot koté. Ni okip pa d’èl asé souvan é souvan dé foi ni fé fèrm ali son boush pou fé nout kat fantézi.
Mi donn azot, léktèr zournal Témoignages, la tradiksyon an kréol rényoné in lézann péi Tibé pars mi koné z’ot poin for sé z’ot konsyans é mi souète zot va ranfors aèl ankor é touzour, pars finalman sé sa nout prinsipal l’ésans dan la vi.
NB In lézann moin la lir an fransé-mon lang de tète - é moin la mète an kréol rényoné-mon lang dé kèr. Mandéla té i di pa ; kan ou i parl avèk in moun dann in lang étranj li konpran, ou i koz avèk son tète, mé kan ou i koz avèk li dann son lang, ou i koz avèk son, kèr. Mi yèm bien la tète, mé lo kèr mi rafol.
Mézami zot i koné lo kozman k’i di konmsa : « la loi sé lékspréssyon la volonté zénéral. ».Poitan défoi ou lé a’dmandé kossa i lé oziss volonté (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)