Si nou téi arparl ankor in kou lotonomi dann l’énèrji

25 zwiyé 2019, sanm Justin

Dalone, dalon, yèr nou la parl la sékirité alimantèr é sé in n’afèr mi aprésyé bonpé dabor pou in famiy, épizapré pou in group demoun, épizapré ankor pou in péi é kan mi di péi, mi di nout péi, La Rényon. In bon lidé nout parti la kalkilé dopi lo tan li la pran nésans l’ané 1959, é li la mète sa noir dsi blan l’ané 1975 avèk lo plan d’sirvie é apré li la kontinyé travaye sa ziska zordi. Si tèlman mi diré sé li la invant sa !
Aprésa, yèr mèm, nou la anparl in n’ot bon lidé vréman kalou-kaloumar sé l’otonomi énèrzétik. Mi vé anparl sa pars sa té in l’idé lé vréman bandé pou nou épi nout péi La Rényon, nout pép rényoné, é galman pou in méyèr l’anvironeman. Sé kosa lo lidé pou démaré ? Ni apèrsoi shak ané é oplis i sava, oplis i goumant, ni ashté avèk demoun étranj par-la uit san milyon l’éro pétrol, sharbon lo gaz.

Si tèlman nout bann kamarad kominis épi demoun in pé rouvèr dsi zintéré rényoné la majine trap l’otonomi dann lénèrji kisoi lénèrji lo van, kisoi lénèrji solèr, kisoi ankor lénèrji la mèr, sète volkan, la byomass, épi lo bann rivyèr : an touléka, bien ékipé ni pé nyabou pa dépans so bann uit san milyon l’éro la. Arzout èk sa ni pé évite sali nout péi avèk lo gaz karbonik konm ni fé, koméla, plisanplis ziska fatig nout santé, dégrennn nout pyé d’boi, polyé l’èr. E la mi parl mèm pal o kantité travaye i pé done domoun kan i fé sa.
Alor Mésyé. Médam, la sosyété, sa la pa in bon n’afèr sa ? Sa i sava pa dann sans lintéré nout péi épi son popilasyon ?

Malorèzman, la kouyonis désèrtin-épi zot mové lintéré - la poinn born : é la mi vé anparl la droite isi+bann sosyalis La rényon épi gouvèrnman néokolonyal : dabor la di lèss volkan trankil alé pa ravaz ali dann fon laba néna sharbon épi gazoil pou fabrik kouran. Apré la di, l’énèrzi solèr la pa vréman in l’énèrzi prop, an touléka pa pli prop ké pétrol. Apré la dénons lénèrzi la mèr, sète lo van pars li fé wou-wou dann bann pal lélis épi i rézone dann zorèye demoun, Boudikont la dénons lénèrzi la biomass épi gouvèrnman la di : « Lotonomi énèrzétik sé li ! » épi la antèr l’afèr.
Mé oila ké zordi zot ane i shanj an bourik épi oila zot i ropran tout sak nout parti la invanté an touléka la désidé lété lo méyèr zafèr pou fèr-zot l’aval zot vomi - mé lo tan nou la fine pèrd sa i ratrap ar pa si fasilman ké sa. Nou lété an avans dsi tout lé z’ot é oila nou lé dèrnyé la ké laba. Mé si la vérité i avans konm tortu li avans kant mêm é.tardra viendra intélizans va bate la kouyonis, la rézon va gingn la lite.
Alé ! Ni artrouv pli d’van pou anparl lo bann zidé nout parti .

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus