
In objéktif pou trapé : In dévlopman korèk …sansa sé in bilan négatif !
26 juin, parMézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
13 avril 2023, sanm
Mézami zot i pé domandé pou kossa zordi mi vé anparl sa, é pou kossa mi éstime bannzil-la i sava rante plin-pyé dann laktyallité noute l’oséan indien, dann noute l’aktyalité boudikonte. Afors bannzil-la lété pa konu, finaldekonte, alala zot va fèr san tardé zot rantré dann la vré vi noute l’oséan indien é donk wala pou kossa mi vé anparl sa zordi.
Mon bande dalon, pou mwin sa i komanss avèk in karte : pa la karte noute gran l’oséan indien ni amontr shak foi néna in manifèstassion dsu bannzil-la, pa la karte zéo-stratézik, avèk dann in koin an-o laba dann Nordèste La Rényon, in poussyère pti poin-bande ptite zil, si tèlman pti ou lé a d’mandé pou kossa noute comité solidarité chagos, lo mouvman pou la pé noute kamarad Julie Pontalba, l’aktyalité internassyonal, bande grande pèrssonalité — sète pri nobel — lo gran tribinal La Haye roprézantan zidissyère l’ONU — organizassion des nations unies — la fé si tèlman in ka avèk sa.
Bien sir sé in l’androi in grande puissans, l’Anglétèr an konplissité avèk lé z’USA, lo soidizan shèf-de-fil lo monde di libre la komète in krime konte l’imanité : la déportassion toute in pèp dann déssèrtin péi zot téi koné mèm pa, san lèss azot l’éspoir d’ rotourn pou viv dann zot péi d’néssans, san léspèranss rotrouv in zour zot paradi pèrdu avèk sinploman l’anvi shoviyé avèk lo kor, pou rogingn lo droi viv épi mourir dann lo péi.
Akoz zordi, avèk mon bande dalon-dalone, nou la parti rogarde d’in pé pli pré la karte l’archipèl dé Chagos, an fézan konm i di in zoom dessu li, inn fasson anparl de li pou li mèm, inn fasson pou dir : « Ala noute tan la rotourn anfin ! Ala lo tan pti konm ni lé, ni fé pété dsu la karte noute l’oséan indien.. Nou lé pti sa lé vré ! Solman soisante kilomète karé, mé 650 kilomète la kote, 7 archipèl, épi kék zil péplé : Diégo Garcia dann sud, troi frère dann milyé, Salomon dann nor épi Perhos Banos landroi noute kamarade Olivier Bancoult lé né..
Chagos, in natir, in lékonomi, in kiltir, inn vi roganizé dopi lo dizuityème syèk avèk lésklavaz, la trète — dë krime konte l’imanité — épi l’abolission lésklavaz par l’anglétèr in bonpé d’zané avan nou… In késtyon : koman avèk in si pti pé d’moune konmsa vi k’i anparl 2000 pèrsone, avèk in l’éparpiyeman dsu 650000 km2 l’oséan, koman la fé pou organize in vré vi ladan.
Pou sorte Perhos Banos pou alé Diégo, néna 200 kilomète : koman téi fé pou alé laba ? An kanote ! Lé pa réalist poitan lo péi lété administré, lo komèrss organizé, lékol téi fé in pti pé é pa dopi lontan, l’indistri lo Coprah, la pèsh poisson é samdi soir tambour chagos dann bannzil péplé. La messe, lo bande sakroman, lo kétéshiste, l’égliz, lo simetyèr, lo dispanssèr pou la santé, la méssazri, l’éta sivil In vi pèrmanante é sirman pa in l’okipassion tanporère konm bande zanglé mantèr la parti dir konm pou dédouane azot.
Mézami, mi yèmré rante in pé dann listoir Chagos, lo vré listoir, sète in pèp frère l’améné. Mi panss l’èr l’arivé pou alé pliss dan le détaye é dann fon dé shoz. Sa i konssèrn anou, sa i konssèrn bande pèp l’oséan indien é si ni konéssé anou, rantre nou. Pou la promyèr foi in vré rankonte rant dë pèp frèr. Sa i vo in pti l’éfor, kante mèm.
A bon antandèr salu !
Justin
Mézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Le troisième Plan national d’adaptation au changement climatique « n’a toujours pas de cadre contraignant et ne prend toujours pas en compte les (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Dann in famiye néna touzour inn pou fèr lo gran. Li yèm okipe d’ shoz lé pa d’son az. Sé pou sa i di, li fé l’onm d’afèr. Mi rapèl in zour mwin (…)
La CGT exige un référendum pour "sortir par le haut" et "rassembler le pays" après l’échec du "conclave" pour "que les Françaises et les Français (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Le conclave des retraites initié par le premier ministre, François Bayrou, pour éviter la censure de son gouvernement, devait s’achever le 17 juin (…)
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Près de 12 millions de réfugiés ont trouvé protection dans les 46 États membres du Conseil de l’Europe.
Dans le cadre d’un partenariat avec l’Union européenne, le Département organise, le samedi 21 juin au Village Corail (L’Ermitage-les-Bains), un (…)