Mi koné pa si zot lé konm moin, mé moin mi lir tout zafèr an vrak dsi l’internet : défoi mi konpran in pé-kan mon griye léktir lé paré po anpar lo konésans – défoi inn tyork kan moin la poin la griy pou kaptir lo linformasyon. Défoi sa i done manzé mon l’imazinasyon, défoi i pèrtirb amoin galman.

Figir azot, néna poin lontan moin té apré akout in konférans in léspésyalis la mémoir. Moin la ékout in bout, apré moin la larg lo kor dsi pars pétète lo konférans té in pé tro long pou moin, pé sfèr galman li lété tro téknik pou moin é moin la préfèr mon l’atansyon, momandoné, i lèv son kan pou alé vizite in n’ot afèr. An touléka, dann lo bout moin la ékouté, moin la antann in kékshoz la intérèss amoin.

Ala kosa i lé ? Lo mésyé téi di, tout marmaye, kisoi son lang é kisoi son kiltir, rant vingt épi trant moi li lé kapab aprann son lang matèrnèl, lo bann tik-tak k’i sava ansanm, lo bann mo inportan pou son l’az. Donk si moin la bien kon pri, laz trant moi, in pé plis pou sèrtin in pé moins pou d’ot in zanfan la fine aprann son lang matèrnèl dann son l’anvironeman : avèk son famiy, avèk son bann ti zami-ti zamiz é boudikont na poin in lang matèrnèl lé difisil pou li é la poin, si li néna bone tète, la lang matèrnèl li gingn pa aprann si sé la syène dann in pèryod dis moi apépré.

Astèr mon koko d’tète i komans mouline so linformasyon-la é ala kosa li majine : dizon in marmaye kréol rényoné, li parl kréol rényoné é kan li rant lékol matèrnèl li koné son lang konm son famiy épi son l’anvironeman l’amontr ali. Dizon li lé kréolofone rényoné san pour san. Ni pé di, li néna in bon baz dépar pou li komans mète la konéans dann farfar son tète, son mémoir si zot i profèr. : li pé aprann la vi, aprann la syans, aprann son kiltir é si é sa é patati é patata.

Oui, sa sé in n’afèr i bote amoin ! mé si kan li rant lékol i komans koz avèk li an zétitoi, koman li fé la la ? I fo li arkomans aprann lo zétitoi é l’èrla, li la fine dépass son trant moi li la é son mashine pou aprann i kol pi bien avè k sak nou la fine di pli o, vi ké li lé pli pèrforman pou apann son lang matèrnèl rant vin épi trant moi . Alor, kosa k’i éspass dann son tète kan li ariv a la ?

La pankor fini, lindi na oir dézyèm bout.