
C’était un 30 juin
30 juin, par1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
15 septembre 2009, par
Mi pans, konm moin-mèm, zot l’avé antann parl taks karbone. Mi sipoz, konm moin galman, zot té i kroi sa in n’afèr pou dékouraz demoun ansèrv tro bann sours lénèrji k’i polyé. Mi sipoz, mé moin lé pa tro sir. Pou kossa ? Pars souvan dé foi, ou i antan konm in son ou i konpran pa byin : déssèrtin i di sé pou ranplas la taks proféssyonèl k’i doi siprimé l’ané proshène, donkalor tir dan la posh bann partikilyé pou gonf lo pla bann l’antropriz, d’ote i di l’Éta, la posh na trou, donkalor li vé in l’inpo nouvo, solman gouvèrnman i prétan va fé pèy aou épi va ranbours aou. Donk ala in nouvo tirolir.
Moin pèrsonèl, mi di si i vé dékouraz demoun pou ansèrv z’ot loto — pars tansyon, in loto, sansa in moto, sa i polyé —, moin lé dakor, néstor… solman oukilé lo trin ? Nou na pankor, nou nora san tro tardé. Oukilé lo kar i marsh avèk l’idrogène ? La poin sa issi. Mi pans nora, mé pa pou toutsuite ! Oukilé loto éléktrik ? A par k’zoué pou marmay, na poin ankor. Nora, mé zordi lé pa kouran. Alor, mi vé byin, si nana in moiyin pa polyé, tiliz so moiyin-la, mé tan k’nora poin, pa bézoin fé pèy amoin, tir la tar dsi moin.
Na in patoi i di konmsa : « I fo pa mète lo sharu avan lo bèf ! ». Pars in sharu, bèf i ral, bèf i pouss pa. Sa i vé dir, sirtou, k’i fo donn sak i apèl in solissyon altèrnativ, in shoi : si moin la poin lo shoi, i fo pa fatig mon tété, i fo pa abizé. Kant mèm !
Pou konplik lo total é kapital, i di amoin va fé pèy amoin épi va rann amoin lo larzan. Va rann amoin sansa va rann mon kamarade ? Si i rann amoin, sa i vé dir l’Éta i pèrmète amoin fé z’ékonomi… i obliz amoin an avoir sak demoun déor i apèl in ba-d’lène, pou mète larzan d’dan… é ! é ! é ! Larg in pé mon l’ourlé ! La pa lo rol l’Éta sa ! Dizon, bann dépité épi bann sénatèr i sava diskite in bon. Pétète sora in bon n’afèr... pétète sar in pé bon é in pé pa bon. Pétète sar in n’afèr an bob, an plis. Touléka, moin lé pa pou in n’afèr mi konpran pa, mi pé pa dir moin lé kont… moin lé solman dann lo vir-vir.
Justin
L’ésplikassyon inn-dé pti mo :
Ou i antan in son : ou i antann demoun i di.
La posh na trou : lé o-flan, larzan i shap par lo trou.
Tir la tar : ékilib lo dé plato la balans.
Fatig pa mon tété : arète an-nui amoin.
Larg mon l’ourlé : lèss amoin trankil.
Moin lé dan lo vir-vir : moin lé in pé dann vag.
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
10 000 citoyennes et citoyens – paysans, scientifiques, médecins et victimes – se sont mobilisés dans plus de 60 villes en France pour alerter sur (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Médam zé Méssyé, la sossyété zot i ansouvien lo tan l’avé lo pou. Sa té in problèm pou zabitan noute péi pars pou-la sa i grate la tète, é i rann (…)
Les députés ont inscrit dans la loi un premier objectif d’atteindre « 87,5% » du Smic dès le 1er janvier 2026, tout en assurant de « prioriser le (…)
« Nous préparons actuellement une grande conférence sociale rassemblant responsables politiques, économistes et partenaires sociaux, pour tracer (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)