Tout fason Dimitri la mète in boi promyé kalité, kaziman in boi d’fèr. Alor ?

19 séptanm 2018, sanm Justin

Mi rapèl in zour, bann zélèv l’avé pou tradui i tèks dsi lo Rom antik. Pars ni koné bien tout shomin i amenn laba i paré. An touléka, sé in péi lété in vil épi la vni in répiblik, épizapré la vni in l’anpir. Konm i di kékfoi, mèm si la pa vré, Rom la koloniz tout lo mond koni. Lé pa vré pars dann tan-la l’avé dann l’ékstrèm oryan inn dé grann puisans lété pa pou néglijé épi bann z’indien dann l’amérik ép bann zafrikin dann l’afrik. Tout fason, lé pa vré, pars lé pa vré in poin sé tou !

Dann l’anpir-la, momandoné l’avé in l’anprèr téi apèl Jules Cézar é li l’avé fé tout sak li pé pou fé viv bann romin dsi la tète bann koloni-é oui ! Kolonyalism i date pa de yèr !- é li l’avé invant in formil zordi ankor désèrtin i ansèrv. Formil-la téi di : kosa lo pèp la bézoin ? Do pin épi bann zé d’sirk. Dopin zot l’avé san travaye épi zé d’sirk zot l’avé pars téi fé soubate demoun ziska la mor épi bann éspéktatèr lété kontann sa. Bann gladyatèr lété pa bann romin, mé la plipar d’tan bann zétranzé zésklav bann romin.

Si mi anparl de sa sé par raport mon télé. Késtyon fèyton a la roz li mank pa ! Késtyon l’éspor i mank pa nonpli ! Késtyonn la kui manzé néna pou boir é pou manzé. Si ou i vé instruir aou in pé, néna galman mé gète bien kèl èr ou i lèv pars lo bann zémisyon i ésplik aou lo mond sa i pass gro fénoir, mèm bar d’zour gran matin. Alor agard fèyton ! Agard léspor ! Agard la kuizine ! Agard tout sak ou i pé mé pou instruye aou, lé dir é la télé i zoué pa son rol.

Tanzantan, dann l’anvironeman ou i antan demoun i fé Wééé ! É mèm tazantan ou i antan bipbip bip, demoun i sar fète bann viktoir zot la pa ranporté. Mé domin ? Domin mon fiy i sava pol anploi pou sèye gingn in travaye inprobabl. Domin ? Mon garson i sava fé son formalité pou alé Kanada. I paré laba la bézoin demoun pou travaye. Domin ? Moin v’alé konm dabitid fé in klé pou mète in pé d bèr dsi zépinar-konm i di !-Domin ? Mon madam néna son bann marmite pou lavé, son pti zanfan va pass pou gouté é si la méri i pans aèl ? I koné zamé sa-in pti kontra pou balyé lékol.

Domin sé domin : so soir fotball i pète dann télé é bann védète i fé dé fienk vèy pa ! Ala pa ké Dimitri i fout in kou d’pate majik dopi trant mète a popré é i pèrs lo gol an fas konm si li lété o zaboné absan. Domin sé domin pars l’inportan sé k’Dimitri la mark pétète lo pli zoli boi la sézon fotball. Alé Dimitri ! Amont azot kèl koté brinjèl i sharj isi La Rényon. In boi promyé kalité, konm k’i diré in boi d’fèr. Oui ma fiy !

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus