Un grand petit pays !

15 zwiyé 2008, sanm Justin

Katorz zilié 1789, in manisfèstasion d’moun la-ba dann Paris : bann maniféstèr i ariv koté la Bastille, in shato épi in prizon. Anndan na poin demoun pou gaté, zis dé-troi, akoz la-dan i mète arienk bann prizonié "politik" - dizon ! - in sinp lèt lo roi épi ou i artrouv aou la-dan. In danzé ? Non plito i sinbol ! In létinsèl, épi konm tout létinsèl li pé komans in fé. Lo komansman in gran shanjman pou La Frans , la ansèrv modèl pou in bon pé péi.
Zordi bann prinsip La révolision lé ankor vivan. Nana bann pouvoirs séparé inn-ansanm l’ot. Lo pèp na poin lo roi, li sé lo roi. La libèrté kan ou lé éné, dovan la loi, tout demoun lé égal. Dizon la déklarasion bann droi, i pé konsidèr sa, konm in patrimoine pou tout demoun i viv déssi la tèr. In patrimoine pou l’humanité. Bann prinsip lé la, lé bien solid : in pé i viv so réalité-la, in pé i rèv solman : z’ot léspoir, z’ot bi, z’ot lavnir pétète ! Sa i koné pa par avans.
Mé si bann prinsip lé ankor bien solid, z’ot laplikasion la pa toultan parèy : dé foi na in bonpé libèrté, dé foi na moins, dé foi la loi lé pa apliké mèm fason pou toulmoun..Épi la pa an pèsh la trète bann popilasion L’Afrik, Madagascar kontinié., lésklavaz dann bann koloni kontinié, la dominasion kolonialist la frode dann zéléksion - nou la koni sa, nou ! - épi tan é tan d’zanbèk, pou si tèlmann’moun déssi la tèr. Épi la faim, épi la maladi, épi la guèr in pé partou,épi la tortir.
Lé vré, mé la délarasion bann droi lé la, pou sak i gingn trapé moin la antandi dir in gran révolisionèr chinoi, té i apèl Zhou-En-Laï, kan li té i parl La Frans téi di : « La France,un grand petit pays. » ! Sa té pa in boug té i koz la boush rouvèr ! Kroiyé-moi.

Justin


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus