
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
21 désanm 2020, sanm
Mi antann in pé i di zésklav issi dann pé bourbon-La Rényon-lété pa si maltrété ké sa. Mé sak zot i di la pa la vérité ditou. La prèv ?
Dabor néna in zistoir zot i koné sirman :
In zésklav la parti maron é in bann zonm armé i poursuiv ali é momandoné pan ! li gingn in bal fizi dann do, li tonm atèr. In prètre i ariv épi i vé done ali léstrèm onksyon. Li di pou kossa sa ? I réponn ali sé pou alé o syèl. Li domann kissa néna laba,si par égzanp néna bann blan...lo sèrvitèr bondyé i di ali oui mon zanfan. l’èr-la li réponn : si sé konmsa mi vé pa alé laba, mi vé pa nonpli out léstrèm onksyon, lèss amwin trankil, mi vé pi oir bann blan épi li la dévir dsi kté éli lé mor.
In dézyèm zafèr ni pé anparlé, sé lo maronaz ; L’avé si tèlman bann maron-plizyèr milyé d’apré sak bann shèrshèr la trouvé- ké zot la roganiz azot an roiyome épi la koloni la arm bann shassèr pou tyé bann maron, é souvan défoi bann maron téi dsann atak bann zabitasyon izolé pou zot ramènn avèk zot lo moun an ésklavaz, épi bann marshandiz konm dosèl, la vyann épi la poud fizy, san konté bann maron kondané épi égzékité.
Arzout èk sa bann zavortman an kantité pars bann madam ansint té pa dakor pou fé zan fan dann kondistyon konmsa.Mwin la antann dir dann télé normalman avèk la kantité fanm nora du avoir 100000 zésklav pou afranshis moi d’désanm 1848, alé oir la afranshi solman 62000 o moinns 38000 an moin donk oi zot mèm la kantité l’avortman la pu avoir.
An pliské sa, néna bann zizman tribunal é sa lé dann zarshiv sa, épi lété mèm marké dann kod noir é bann ziz téi aplik sa avèk zibilasyon é kontantman : tortur, main koupé, pyé koupé, égzékisyon pou dé shoz lété pa si grav ké sa, é mèm dé shoz lété pa prouvé sifizaman. Nou la fine parl la revolt Sin –Lé épi la roprésyon, mé l’avé poin arienk sa si tèlman tribinal l’avé la min lourd pou ziz bnn zésklav.
Assé antoukéka pou amontr la vi bann zésklav lété pa inn vi d’shato é sak i rakont la man sonjri la dsi zot i doi z’ète taksé konm révizyonis nout listoir.
Total : sa I vé dir zésklav péi bourbon lété pa si bien trété ké sa é lésklavaz téi loin d’ète inn vi d’shato.
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)