Témoignages - Journal fondé le 5 mai 1944
par le Dr Raymond Vergès

Cliquez et soutenez la candidature des Chagossiens au Prix Nobel de la Paix

Lakey lo sit > Chroniques > Oté

Zistoir Dimilyé avèk Grandyab-dézyèm boute

vandrodi 28 désanm 2018, sanm Justin

Dèrnyé foi, moin la di azot Dimilyé in moun for vèye pa koman, la gingn in konsésyon pou travaye la tèr. Li la anbosh troi moun for épi vayan vèye pa koman. Zot té i doi sinploman marsh in pé avèk son baton. Trépé té i gingn é ankor dé-troi pti pa an soufrans. Apré an avoir rodé lontan, li la nyabou trouv troi ga : inn téi apèl Transh Montagn, l’ot Fondèr d’plon, épi lo dèrnyé Tapèr d’Mèr. Ala bann moun i sava travaye avèk li.
L’avé inn foi, pou inn bone foi, mésyé lo foi, la manz son foi èk in grinnsèl.

Promié travay : fé in kaz. Ousa i dor, sansa ? Ousa i manz, lo soir ? Ousa, kank i fo, ou lé trankil, trankil pou vréman ? I bati la kaz. Dosi lo lang la tér Dimilyé l’ashté, sansa la gagné. An touléka lété a li. Dann bor d’anba, a koté, i monte la kuizine. I instal la klosh (dan l’tan, l’avé toultan in klosh). I fé lo kabiné… I dor in soir épïla Dimilyé i di :
Zordi sé Fondèr d’plon i fé lo ménaz épi i kui lo diné. Kan i ariv onzèr in pé apré la ou i sone la klosh. Kank sar l’èr nou va désann.
Lo dë boug — Dimilié, Transh-montagn — i monte travay. Fondër-d’plon i arèt pou fé kui manzé. Là-o banna i travay, travay, travay. I zoué pa èk travay. I travay pa pou zoué ! I défrish mil golèt la foré. I ardéfrish. I argrate, I arfoss. I arplante… I artak mil golèt ankor. Mé-soman, l’èr i komans viéyi.
Midi, dopi lontan, lé mor : na lontan solèy i refïz pi fé lonbraz. Lo vantr i komans kriy marmite. La klosh i sonn pa. La trip i alonz minm. Klosh i sonn pa. Lo rosh, lo dë bononm i manzré, lo pti èk la mère ! Klosh i sonn pa minm. Final de kont, lo dé boug i désann. An arivan i rante dan la kizine : marmite lé vide ! I antan in moune l’apré kriy o sekour. I kriy, i plèr, i sanplingn, I souplègn.. Kisa I lé ? Fondër-d’plon ! Lï lété dann kabiné, ãmaré.
« Kosa l’ariv aou, mon kamarad ?
- Inn bann demoune l’arivé. Zot la voulï sote dsi moin. Moin la défann mon kor, oui. Moin la doné, moin la doné. Mé soman l’avé tro. Na kat la nyabou trap mon dë bra. Koudpyé, astèr, moin la ronf azot. Koutpyé bourante, talon malgash… Na kat ankor la nyabou trap mon dë zan. Apré mi pé pi rann kont pars moin lété pi mètr.. »
Kriké ! Kraké ! Kriké mésyé ! Kraké madam !

Landomin, Transh-montagn i arète la kaz pou li kui manzé. Se foi-isi Dimilié èk Fondër-d’plon i sava travay. I défrish mil golèt la foré.I défrish. I grate. I foss. I plante… I ardéfrish. I argrate, I arfosse. I arplante… I atak mil golèt ankor.
Kank midi i ariv, lo vantr i komanse kriy marmite. Mé-soman klosh I sonn pa…
Dimilié i di Fondër-d’plon : Sa dawoir la minm band demoune l’atak aou yèr, sa. Lo boug i réponn pa. Vré, pa vré, Fondër-d’plon ?
Lo boug i margrongn :
Ala i ariv anba la kaz. Minm to ! Dan la kizine, marmite lé vide ! Transh-Montagn, dann kabiné, l’apré kriy o sekour. Lé amaré, anshéné. I kriy, i plèr, i sanplingn, I souplègn : In band nervi ! Sinkante omoin !… Li osi son tour li rakont son roman.

Zistoir la pankor fini-dézyèm bout lé fini-biento lo troizyèm bout.


Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?

signaler contenu


Facebook Twitter Linkedin Google plus