Zordi 19 mars, in date i fo ni obli pa !

19 mars 2019, sanm Justin

Zordi 19 mars : in date inportan pou La Rényon, soisant-trézyèm anivèrsèr la loi 19 mars 1946 sak i ni apèl la loi départmantalizasyon pou kat péi : La Guyane, La Guadeloupe, La Martinique épi La Rényon. In date a fété ? Oui si ni kalkil sé in date inportan dann nout listoir é sa sé in date lé inportan pou vréman é ni pé pa zap ali konmsa, éfas ali, pass ali dann silans.
An touléka in date i poz amoin-konm a d’ot - problème.

Pou kosa mi di sa ? Pars in lévènman konmsa la pa donn bann rézilta demoun dann tan-la téi éspèr trapé dann in tan akséptab. Pou bann moun Dr Raymond Vergès épi Léon de Lépèrvanche épi d’ot ankor lo péi té tro mizèr pars li té sou dévlopé par raport d’ot péi é son prodiksyonn rishèss téi pèrmète pa li fé viv konm k’i fo son popilasyon. La loi départmantalizasyon, in moiyin pou bann sitoyin l’outre-mèr pou viv in pé myé solon bann moun moin la nome lo nom an-o la.
Bon l’intansyon pou bann moun la fé vote so loi-la, mé tro lontan rant lo vote épi lo laplikasyonn la loi.

Pou kosa mi di sa ? Pars gouvèrnman La Frans la pran son tan pou mète an plas so loi dl’égalité. Si tèlman nou la pran plis sinkant zané pou aplik la loi a popré korèktoman : lo tan la pran i ésplik bann dram konm bann zanfan La Krèz, bann zavortman forsé é an kantité, lo lémigrasyon an mass ; arzout èk sa konm bouké la frode dann zéléksyon, l’abolisyon la libèrté pou anpèsh demoun dir kosa zot i pans dsi lo réjime téi gouv èrn azot.
Nin mové bilan, sa lé sir pars nout péi lé ziska zordi maldévlopé avèk biensir kék klignotan dann vèr mé in bon pé dann rouj an mèm tan.

Donk pou sa i fodré kloute Raymond Vergès épi Léon Lépèrvenche dsi la kroi konm in pé i pans ? Sirman non pars zot l’avé in bon lintansyon é bann kapitalis é bann kolonyalis in mové l’intansyon. Donk pou sa i fo dir bann mouvman politik rényoné la pa amenn la lite konm k’i fo ? Mi pans pa pars nou la zamé bèss lo bra é nout volonté la zamé fébli dopi la kréasyon nout parti l’ané 1959 ziska zordi.
Konm bann kibin i di é sé in kozman ni doi roprann avèk zot :
El pueblo unido jamá será vencido –in pèp ini sar zamé batu.

Padport19 mars

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus