
La vérité lé tétu ! i pé pa tourn ali lo do kontinyèlman !
4 juillet, parMézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -29-
22 zanvié, sanm
Lontan lo prét té i mars toultan an gran rob. Té i apél sa "soutane", paréy sat zanfan-d’kèr. Soman "soutane" lo prét té noir épi té pli gran : sa té pran dopi anlér son pié-d’kou, té i désann kaziman zisk’atér. Kom lo prét té mét soulié, té paréy li lavé poin lo pié ditou. Taka (1) lo dé mansh anlér, sa té trap dopi zépol, té i ariv ziska son lanvér-d’min. Séfé k’ dann tout la viann lo prét, domoun té i oi arienk son boute doi ansanm son figir !
Promié débi, Tikok té trakasé. Li té a-dmandé si lo prét navé lo pié paréy tout domoun. Li narté kontan oir kansréti lo doi-d’pié Pér Intél. Soman lo pér té i tir pa zamé son soulié ; Tikok té kit po sa-minm. Forstan, li la fé in sor, la pi fé in kont ék tou-sa.
Soman alapa k’in dimans apré-midi, apré lo vèp, Pér Intél i aminn tout zanfan-d’kèr bat karé. Zour-la, konm fètéspré, olérk i sava Piton Lantanoir (2) paréy toultan, i sava basin Piton dann fon la ravine. Marmay la pa fé dé po désanz azot, kit zis zot ti kilot, épila sot dann dlo po bingné ! Tikok i kit pa son par po lo shien po pik in tét, po nazé, zoué-zoué dann dlo-la !
Mandoné (3) soman, li komans fatigé épila li la fré. Li sort dann dlo, li sava (4) sof soléy anlér in bél kap. Anlér-la, kisa li oi ? In gran bononm an mayo-d’bin ! Lo vant sa lé bél minm ! Ek sa son po lé blan, blan, blan, a-pa-dir-koman ! Tikok i véy : ondiré in figir li la fine oir, mé-soman li arkoné pa lo boug. Alors li di son kamarad Ti Aristid, li di :
« Oté, kisa lé blan, konm sa la, don ? »
Ti Aristid i gét ali gro zyé, i réponn :
« A ! A ! Ou i arkoné pa !… Sa lo Pér, sa, koulou !
Tabouré ! Tikok la rés kami : promyé foi li té oi lo prét té in moun konm lézot : li navé lo pyé konm tout domoun !
Christian Fontaine
1 tan-k’à ; tant qu’à…
2 Lantonoir
3 moman-doné
4 sa
Mézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Vingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)