Kan in kréol jényal i apèl Christian Fontaine i ésplik kossa i lé « son zistoir Tikok » : morso niméro dé
5 octob
Si ou i vé, lé konm in léspès ti roman si ou i mète tousa ansanm. Moin la pa giny lo tan, mé li lé konm in nti roman, konm in léspès « Zistoir Kristyan » si ou i vé.
Ladan néna konm in sort « trame » konm i di an zorèy, nana inn suite. In zour, mi éspèr kisoi moin, kisoi in note, i pouré azout tousa ansanm, mète in siman rant tousa, konstrui in n’afèr i tienbo dobout, i rakont listoir marmay néna a pépré vin t’an, koman li débat dan la vi, koman li ansort, kosa i fé son sans la vi, son diréksion, son manirviv, kosa i fé son fonnkèr konm ki diré, kosa li nana pou propoz o monn ?
Moin mi pans a travèr Zistoir Tikok, sa konm ninportaki i ékri kéksoz, i di kéksoz, li rakont in zistoir, li rakont ali in nti pé osi li minm. Sé in fason pou lo boug i ékri, prézant in sèrtin nonm poind’vi, in sèrtin nonm mars-asuiv, in sèrtin nonm valèr.
Alor, lé pa plis ké saminm : Tikok, li viv avèk son famiye, li viv avèk son bann voizin, èk son bann ti kamarad li trouv dan la kour, li zoué kanète. Li rékol jèrnion, li ramas piman, li rod do boi, Li lé dan son zé avèk bann marmay. Zistoman lo zistoir souvandéfoi na tandans pran in n’afèr koméla i fé pi. Souvandéfoi ou i voi marmay koméla, si la pa in pistolé, si la pa in loto i sort magazin, si lé pa in gran zafèr i sorte déor pou li zoué, li konpran pi ali. Tandik lontan, èk rien ditou, lo marmay té débrouye ali. : té pran inndé morso kèss, li té kloute sa ansanm, li té mète in boit siraz, dovan li té mèt in spèss rakèt konm i di, li té fé son bèf avèk, li té fé son zoué. Osinonsa, li té fé in sarèt po saroy delo, anminmtan po zoué èk son bann kamarad. Alor, dann sé in pti pé sak i apèl « nout patrimoine »larénion., nout manirviv i rosor, na in sèrtèn épok, épi dizon in sèrtin milyé, in milyé tiblan.
Tikok minm li viv dann milyé tiblan, dan léo, firmézir li rouv son zyé si sak lé otour d’li Li rankont in ta dmoun ké lé pa son nasion ali, mé li oi ké bann rénioné lé konm li minm. Li rankont zafèr li lé pa abitié : sèrvis malbar, sèrvis kaf, kisoi kabaré, kisoi maloya. Li rant ladan toutsuit, na in n’afèr i koz an li, li apèrsoi li néna minm san. Alor firamézir konmsa, li rouv ali. Nou néna lo santiman inn sosyété kréol i éné zour an zour, ké ladan lé mélanzé, ké toutsort kalité dmoun ké lé ratasé in nti-pé konm in tapi mandian, lé ratasé inn-l’ot avèk lo fil.
Lo poinn vizé Christian fontaine dsi Zistoir tikok-li la anparl dann radio pikan