
In objéktif pou trapé : In dévlopman korèk …sansa sé in bilan négatif !
26 juin, parMézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -49-
23 avril, par
Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti bikok, la saroy sa an boit zalimèt, la dépoz sa anfoutan, bordaz la ravine laba.
Eré set’ané-la gramoun Biganbé lavé lésans zernionm ramasé : dé lestayon* èk détroi boutèy bien kasièt anlèr park poul. Tout-suit po tout-suit, li la kour la boutik sinoi, la vann lo pé 32 500 F CFA (té i vo plis ke sa, mé-soman kosa ou’a fé ? Kank ou la bézoin ou pé pa fé ti bous !) Séfé èk son ti lékonomi, gramoun Biganbé la yabou romèt son ti kaz dobout. La ziska azout dé piès ansanm. Té i artonm in paviyon kat piès ; troi piès planséyé, inn san plansé (la sanm an tèr, po lav lo pié an-ndan, lo soir). Apréla, la fami la grandi. An 62, Maryot la gingn son brové, la bèk in plas ranplasant lao Bézav. Séfé Madanm Biganbé la fé in rényon fami, la di :
« In métrès lékol i pé pa rèt dann kaz rienk kat piès !
– Konbien ou i gingn mèt, ou Maryot ? Biganbé la di.
– 10 000F » Maryot i di.
Lo kaz té i fé 6 piès so-kou-si. Pardovan, si la droit anpartan lavé la sanm bann gramoun èk sad bann ti zanfan. Dann milié té lo salon, ek lo tab-ron si in koté, in nti li dann koin po gromèr Tisia, apréla té i tonm lo salamanzé (té i vien n’bati) zistorézon : avansa, tout té i manz dan la kizine, asiz si in tabouré atèr. Déyèr, in sanm an tèr po lav lo pié épi po bann gran garson dor an-ndan. Koté, lavé la sanm bann fi épi in magazin po ramas tout zafèr zot i komans pran angro la boutik.
Po fini, lèrk Maryot la maryé en 65, té fine koz salon n’bal tout, soman gramoun Biganbé, Arsinn, Férié, Zilyinn tout banna, la di porézon : « La pa akoz Maryot lé métrès lékol, ni sar fé lo fièr zordi ! Anon fé in salvert*, na kraz larobé* tèr-la minm, nora plis lanbians, épi moin dépans ! ». Fami lo zann* osi la tonm dakor po in salvert. I fé k’ tout domoun la antouré, la donn la min, la parti rod fèy palmis, fèy koko, lantanié, banbou, fouzèr, tousala…Tikok, zot i pé kroir, té pa dernié po mont anlèr pié koko.
Lo salvert, ziskalèr, i artonm lo sétyinm piès lo kaz sis piès.
Mézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Le troisième Plan national d’adaptation au changement climatique « n’a toujours pas de cadre contraignant et ne prend toujours pas en compte les (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Dann in famiye néna touzour inn pou fèr lo gran. Li yèm okipe d’ shoz lé pa d’son az. Sé pou sa i di, li fé l’onm d’afèr. Mi rapèl in zour mwin (…)
La CGT exige un référendum pour "sortir par le haut" et "rassembler le pays" après l’échec du "conclave" pour "que les Françaises et les Français (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Le conclave des retraites initié par le premier ministre, François Bayrou, pour éviter la censure de son gouvernement, devait s’achever le 17 juin (…)
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Près de 12 millions de réfugiés ont trouvé protection dans les 46 États membres du Conseil de l’Europe.
Dans le cadre d’un partenariat avec l’Union européenne, le Département organise, le samedi 21 juin au Village Corail (L’Ermitage-les-Bains), un (…)