
Poinn dévlopman konsékan pou nou péi l’outre-mèr .
18 juillet, parMézami, mi koné pa zot, koman zot i réazi ané apré ané kan in nouvèl ané i ranplass l’ansyène. Mi koné pa si zot lé sansoussi kan in n’ané i fini (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -49-
23 avril, par
Promié tan, la kaz bann Biganbé navé dé piès minm parèy sad bann Maksimin, soman té kouvèr an tol. Malérèzman, siklone 48 la ni, la lèv lo ti bikok, la saroy sa an boit zalimèt, la dépoz sa anfoutan, bordaz la ravine laba.
Eré set’ané-la gramoun Biganbé lavé lésans zernionm ramasé : dé lestayon* èk détroi boutèy bien kasièt anlèr park poul. Tout-suit po tout-suit, li la kour la boutik sinoi, la vann lo pé 32 500 F CFA (té i vo plis ke sa, mé-soman kosa ou’a fé ? Kank ou la bézoin ou pé pa fé ti bous !) Séfé èk son ti lékonomi, gramoun Biganbé la yabou romèt son ti kaz dobout. La ziska azout dé piès ansanm. Té i artonm in paviyon kat piès ; troi piès planséyé, inn san plansé (la sanm an tèr, po lav lo pié an-ndan, lo soir). Apréla, la fami la grandi. An 62, Maryot la gingn son brové, la bèk in plas ranplasant lao Bézav. Séfé Madanm Biganbé la fé in rényon fami, la di :
« In métrès lékol i pé pa rèt dann kaz rienk kat piès !
– Konbien ou i gingn mèt, ou Maryot ? Biganbé la di.
– 10 000F » Maryot i di.
Lo kaz té i fé 6 piès so-kou-si. Pardovan, si la droit anpartan lavé la sanm bann gramoun èk sad bann ti zanfan. Dann milié té lo salon, ek lo tab-ron si in koté, in nti li dann koin po gromèr Tisia, apréla té i tonm lo salamanzé (té i vien n’bati) zistorézon : avansa, tout té i manz dan la kizine, asiz si in tabouré atèr. Déyèr, in sanm an tèr po lav lo pié épi po bann gran garson dor an-ndan. Koté, lavé la sanm bann fi épi in magazin po ramas tout zafèr zot i komans pran angro la boutik.
Po fini, lèrk Maryot la maryé en 65, té fine koz salon n’bal tout, soman gramoun Biganbé, Arsinn, Férié, Zilyinn tout banna, la di porézon : « La pa akoz Maryot lé métrès lékol, ni sar fé lo fièr zordi ! Anon fé in salvert*, na kraz larobé* tèr-la minm, nora plis lanbians, épi moin dépans ! ». Fami lo zann* osi la tonm dakor po in salvert. I fé k’ tout domoun la antouré, la donn la min, la parti rod fèy palmis, fèy koko, lantanié, banbou, fouzèr, tousala…Tikok, zot i pé kroir, té pa dernié po mont anlèr pié koko.
Lo salvert, ziskalèr, i artonm lo sétyinm piès lo kaz sis piès.
Mézami, mi koné pa zot, koman zot i réazi ané apré ané kan in nouvèl ané i ranplass l’ansyène. Mi koné pa si zot lé sansoussi kan in n’ané i fini (…)
C’est une avancée majeure aujourd’hui pour les Dionysien·ne·s touchés de plein fouet par le cyclone Garance : l’État vient d’ajouter (…)
Macron et son gouvernement cherchent à économiser 43,8 milliards pour soi-disant enrayer l’endettement de l’État.
Mézami zot i koné piman ? Sa lé for mé manz ali la pa toute. Wa gingn in bon poikman d’boush mé sa i arète pa la. Pars aprésa néna ankor lé fré (…)
Le projet de parc éolien en mer au large de La Réunion a été évoqué à plusieurs reprises ces dernières années. Des études et étapes ont déjà été (…)
L’armée française a officiellement restitué le 17 juillet ses deux dernières installations militaires au Sénégal, mettant fin à sa présence (…)
Quelques jours avant la tenue du CIOM à Paris, à Saint-Benoît, une centaine d’acteurs politiques (PS-EELV-PCR-Banian-Ansanm-Place Publique), (…)
Le Comité du patrimoine mondial de l’UNESCO, réuni à Paris, a décidé de retirer trois biens situés à Madagascar, en Égypte et en Libye de la Liste (…)
La réunion du Comité interministériel des Outre-mer (CIOM) organisée le 10 juillet par le gouvernement à Paris, sans la présence des élus locaux, (…)
Le Comité de suivi des retraites a indiqué dans son avis que "le niveau de vie des retraités est élevé en comparaison européenne et [que] (…)
Madanm Biganbé l’apo fé kui manzé ; misié Biganbé l’apo as manzé-koson. An-minm-tan, tou lé dé i diskit ansanm : « Marsel1 ! Zot i sa fer l’ (…)
Mézami souvan dé foi, pou sète istoir d’maryaz, lantouraz famiye i fé lanmanshman é si lo zanfan , karaktèr lé fèb,ala ké li lé anbarké dann in (…)