Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -45-
La Rénion toukoulèr
5 avril, par Christian Fontaine
La fami Biganbé navé troi voizin ke zot té antan bien ansanm. In koté, navé la band Anzouli ke té rakont toultan k zot zansèt té sort « Mazanbik * ». Lot koté, té la kaz dé vié gramoun té appel « Misié ek Madanm Silanm » ; domoun té di zot té nation « Komor ». Par dovan, anfin, navé in fami « Malbar », té kri « Mardé » apré lo bononm…
Tou-lé-zour, Tikok ansanm Zan-Lik té sa la kaz bann Anzouli, é zot té zoué ansanm la tralé d’ marmay : Lélin, Polo, Zilbert, Tanèt, Piondinn… E tout moun té zoué loukouri* parey ! Aprosan katr’èr- sink’èr, tout la band té sa gout samousa osinonsa kari masalé la kaz Mardé. E toulmoun té lès zot doi parey ! Ariv lo soir, po fini, tout té sava akout gramoun Silanm rakont zistoir « Tizan sanm Grandyab ». E toulmoun té trouv lo zistoir zoli parey !…
Soman, sak foi kouzine Fifi – in vié kouzine té mèt la poud po fé pli blan – sak foi kouzine Fifi té vien la kaz Tikok, el navé toultan in ropros po fé Madanm Biganbé : « Marie, ma fi ! Pou koi vi égaliz avou konmsa avek inn band noir ? Sa, sé d’mond, lo soir, i fé in ta d’simagri* : sépa servis, sépa kabaré, sépa koi ! Lo prèt la fine kozé su lotel pou sa !… Taka band vié Silanm, parl pa ! I prétan zot i fé sorsié ! » Madanm Biganbé, sak foi, té ésey fé pran la rézon* son kouzine. Ousasa ! El té rèt méprizan minm ! Osi, Tikok, in zour, la nervé, la pas ali an plan dovan kouzine Fifi, la di : « Lo san lo noir, lo blan, lo zonn… tout lé rouz isi ! Sak lé pa kontan, na ka prand zot somin alé ! » Lo figir Fifi la dni noir, son dé zié la dni rouz, son pla d’min la dni zonn… é son kèr la pran la kolèr ! La kolèr-koulèr d’in « rasis » i komprand pa d’viv dan in péi toukoulèr ! El la pran son somin, la parti.
E dopi so zour-la, Tikok lé pli kontan ankor d’alé zoué la kaz Anzouli, manz samousa Mardé, akout zistoir Silanm !…
26 avril, par Rédaction Témoignages
À l’occasion du 5e Sommet des Chefs d’État et de Gouvernement de la Commission de l’Océan Indien (COI), tenu à Antananarivo (Madagascar), Son (…)
26 avril
Le président français Emmanuel Macron a demandé le 24 avril "l’intégration" du département français de Mayotte à la Commission de l’océan Indien (…)
26 avril, par Christian Fontaine
Tikok la lèv bonèr, so matin-la. Li la dégaz* vitman po alé lékol. La fré té i bèz, déor. Li la mèt palto* Zan-Lik po rod manzé-lapin, avan (…)
26 avril, par Rédaction Témoignages
À la suite de la journée de mobilisation du 22 avril menée dans toutes les antennes des Missions Locales de La Réunion, les Présidents des quatre (…)
26 avril, par Rédaction Témoignages
À compter du 17 mai, journée internationale de lutte contre l’homophobie, la transphobie et la biphobie (IDAHOT), de nombreux événements LGBTQIA+ (…)
26 avril, par Rédaction Témoignages
Les dossiers devront être déposés avant le 07 mai 2025
19 avril, par Rédaction Témoignages
Le président de la CGPER, Jean Michel Moutama, s’est adressé au Président de la République, Emmanuel Macron, qui sera dans l’île les 23 et 24 (…)
19 avril
Le président de la République Emmanuel Macron va effectuer à partir du 21 avril un déplacement de cinq jours à Mayotte pour faire le point sur la (…)
19 avril, par Rédaction Témoignages
Avant la visite du Président de la République à La Réunion, la Présidente de Région Huguette Bello lui adresse une lettre ouverte qui rappelle, (…)
19 avril, par Christian Fontaine
I prétan di, an Frans, la kaz la pa parèy la kaz isi, La Rényon.
Daborinn bann zorèy i apèl pa sa : « la kaz » ; i apèl sa : « la maison ». Zot (…)
19 avril
Dans un contexte de tension sociale, environnementale et institutionnelle croissante dans les territoires ultramarins, la Fondation Jean-Jaurès (…)
19 avril, par Justin
Mézami mi panss zot i koné kozman–la , é mwin lé sirésèrtin madré konm zot i lé mi oi pa zot apré tonm dann in pyèz konmsa. Pars lé bien vré si (…)