
In objéktif pou trapé : In dévlopman korèk …sansa sé in bilan négatif !
26 juin, parMézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -44-
2 avril, par
Isi Larényon, na désertinn soz gramoun i yinm pa koz dovan marmay : la politik, la rolizion, koman i fé zanfan… Si lo kestion « lamour » épi « koman i fé zanfan », par egzanp i di aou : « Lavyon la porté », « Bondyé la doné », « Gouverman la anvoyé », tou-sa-la ! Alors, koué marmay i fé ? Zot lé blizé aprann tou-sa dann somin, dann lékol maron !
Tikok, li, li la aprann son promié léson kan li navé uit-név’an par-la. Ala, koman la espasé : Tikok i oi in mal-mani* l’apo ral-ral-pousé ek in fémel-maskarin*. Mal-mani lé pli gro, fémel lé pli fay. Alors, Tikok i pran pitié, i kri : « Monmon ! Monmon ! Vien oir kanar po batay !… ss sit kanar !”
Madanm Biganbé i lév la tét, i arbés tout-suit konm in moun onté*. Tikok i pérd pa la kart*, i kri : « Papa ! Papa ! Ogard ! I lés kanar sobat konmsa ? Mal-mani va tié maskarin-la !… ss sit ss sit ! kanar ! » Misié Biganbé i lév la tét, soman… i arbés suit, son zorey i vien rouz.
Tikok i konpran pa in grin ! Dabitid, kan bann volay i rod désir zot trip po kour si in ver-d’ter, sinonsa kan dé kok i batay, bann vié gramoun i di : « Véy bien Tikok ! Tansion i manz linnalot ! Volay lé sitelman frazil, koméla, ek zot kalité rabato déor i vann la boutik-la ! »
La, pouatan, in gro mal-mani l’apo péz in fémel maskarin atér. Maskarin-la i débat, mé rien-a-fér, li rés désou minm ! Alapa, Misié ek Madanm Biganbé i bouz pa, i di pa arrien, i kri pa tir, konm in afér zot la pèr. Kontrér, Madanm Biganbé i di : « Tikok, alé zoué, mounoir ! Lès zanimo-la trankil ! ». Tikok na bo kalkilé, li konpran pa minm.
Laprémidi, Tikok i trouv son kamarad Ti-Pièr, li rakont lo zafér. Ala, Ti-Pièr atér po rir : « Koi ! koi ! koi ! » Tikok lé ankor pli dann la kol par lo manièr Tipièr i fé : « Pokoué ou ri konmsa, Tipièr ? » Tipièr i ar-ri pli for ankor : « Koi ! koi ! Koi ! A ! Tikok ou fé ri, ou. Toutfason ou lé ankor tro ti po konét tou-sa ! »
« Mystère et boule de gomme et pique et pique… » : Tikok i mazine son ti sanson la métrés i fé sant ali défoi lékol. » Mistèr, sé vréman in mistèr po li !
Rozman, lontan apré, Tipièr la komans esplik ali : « Dé mal-mani i batay souvan ansanm, dé kok lé parey ! Soman, kan ou i oi mal-mani ek in fémel kanar i zoué-zoué ansanm, sinonsa in kok ék in poul, pran pa sa po batay, ou ! »
Pa bézoin Tipièr la fé in désin, Tikok la konpri tout-suit : li té fine rant dan son tréz’an !
Mézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Le troisième Plan national d’adaptation au changement climatique « n’a toujours pas de cadre contraignant et ne prend toujours pas en compte les (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Dann in famiye néna touzour inn pou fèr lo gran. Li yèm okipe d’ shoz lé pa d’son az. Sé pou sa i di, li fé l’onm d’afèr. Mi rapèl in zour mwin (…)
La CGT exige un référendum pour "sortir par le haut" et "rassembler le pays" après l’échec du "conclave" pour "que les Françaises et les Français (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Le conclave des retraites initié par le premier ministre, François Bayrou, pour éviter la censure de son gouvernement, devait s’achever le 17 juin (…)
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Près de 12 millions de réfugiés ont trouvé protection dans les 46 États membres du Conseil de l’Europe.
Dans le cadre d’un partenariat avec l’Union européenne, le Département organise, le samedi 21 juin au Village Corail (L’Ermitage-les-Bains), un (…)