
Israël-Iran, l’implication stratégique des Etats-Unis
8 juillet, parLe 13 juin 2025, l’opération surprise "Rising Lion" est lancée par Israel. Des frappes larges et coordonnées sont larguées contre plus de 100 (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -65-
25 juin, par
Souvandéfoi, n’i lir dann liv ke kréol sé-d’ boug « qui tournent lo dos à la mer ». Sépa si lé vré ! An-touka, po sa par, Tikok st’in marmay k’i inm bon-pé la mer. Malérèzman, li rèt dan lé o, é lé rar li gingn lokazion d’alé. A park, in zour d’ fèt konmsa, kan tout la fami i désid désand an parti dann fon Manapany… Rozman osi po Tikok, li na in kouzin i apel Zervil, li lé pésèr, é li rèt la Tèr-Sint. Tazantan, kan i gingn vakans, Tikok i sa son kaz, é la, ansanm Zanzak, Zanfrèd, Aris, li na lokazion d’alé bingn la mèr ziska tank son vant lé plin ! Kekfoi osi, kan la mèr lé pa tro mové, kouzin Zervil i aminn lo bann marmay bat in karé o larz dann son kanot…
Zistoman, po Pak, st’ané-la, kouzin Zervil la invit Zan-Lik, Tikok ansanm Mariz son kaz. Soman, sé gramoune Biganbé la fé la komision é, konm gramoune Biganbé i inm plézanté, zafèr la fayi gaté, so zour-la ! Sirtou po Tikok !
Oila kosa la fé : lété lo dé Avril, Gramoune Biganbé i ariv, i di : « Bon, Zan-lik, Tikok, Mariz ! Di pa personn, mé prépar azot : domin zot i sa la Tèr-Sint ! »
Mazine azot lo kontantman d’ lé troi marmay ! Osi, tout la zourné, zot i kas azot an kat po fé plézir la konpani : Zan-lik i fand doboi ; apréla, li pran in bon bin d’ lo so ek kanel é sitronel ! Mariz i lav zasièt, marmit, pilon… tout prop ; apré-la, el i fini pi zoué ansanm son pti*1 frèr, Zoni, san fé kri ali ! Taka Tikok, i fo oir ali balié la kour é fé rizèt ansanm Zilien, granmèr Tisia, son monmon… tout la bann ! An-minm-tan, li obli pa dmandé tazantan :
« Monmon ! Mon linz lé ropasé po dmin ? »…
Gramoune Biganbé, dan son koin, i vèy bien lo tiktak, mé son zié i bri ek la malis ! Ariv lo soir, li apel lé troi marmay dovan zot monmon. La li fé lo boug sérié, li dmand :
« Alors, Marie ! banna la bien travay zordi ?
– Oui, Aristid !
– La pa tro avazé* ?
– Non, Aristid ! ».
Lé troi marmay lé fier ! É dan zot kèr, zot na in gran rokonésans po zot monmon. Soman, la pa fini ! Gramoune Biganbé i grat son gorz, i fé lo boug zéné, i di :
« Hum ! Zot la bien travay… dakor ! Zot la pa avazé… pétèt ! Soman… sé moin… sé moin… sé moin la-ddan k lé pa mal anbruyé !
– Akoz, Aristid ? » Madanm Biganbé i dmand. An-minm-tan, lé troi marmay i ogard in kou zot monmon, i ogard in kou zot papa… Lo zié i sort konm kanèt*, mé an-minm-tan na konm in pti lo i rod mouy la kanèt !
« Oui ! » gramoune Biganbé i rofé, touzour dan son sérié ek son zéné « Moin… moin… moin la vouli fé manz azot in… poison d’avril ! ».
Ayayay ! Afèr la di sa ? Zan-Lik i louk in kou son papa gro zié, i sava san di rien, la mine an boudin ! Mariz, el, i rèt la konm in ébété, si telman kami* kel i koné pi si fo ri ou si fo pléré ! Mé sé Tikok lé pli sérié ! Toudinkou, li bat ali atèr ek in gro pléré, é li rod débat, débat, débat !… A s’moman-la, Gramoune Biganbé i lès pa lo nafèr tourn an vinèg, li larg in gro rir, li di :
« Lé pa vré, marmay ! Zot i koné k’ zot papa i inm farsé* !… Alé ! Dor azot bien a-soir, é, domin gran-matin, prépar azot : Tanbi ek la sarèt lé paré po aminn azot la Tèr-Sint ! ».
Lété tan k’ gramoune Biganbé i koz bien ! Sansa, Tikok té sa tonm kriz*… si telman li inm la mer !
Note :
1. I trouv ossi : n’ti, t’ti…
Le 13 juin 2025, l’opération surprise "Rising Lion" est lancée par Israel. Des frappes larges et coordonnées sont larguées contre plus de 100 (…)
Médam, zé Méssyé, la sossyété, zot i koné bann franssé i di konmsa : « la kolèr lé movèz konséyèz » é dann kozman kréol ni rotrouv anou mèm pwin (…)
L’Assemblée nationale débat depuis le 7 juillet de la proposition de loi sur la revalorisation du statut d’élu local, adoptée par le Sénat en mars (…)
Les mesures fiscales engagées, dans le cadre du budget 2026, auraient « un effet désincitatif majeur sur les dons » en leur faveur, avec des (…)
Saïd Ahamada, Directeur général de LADOM, a expliqué que "ces deux dernières années, LADOM n’aura jamais connu une telle évolution à la fois de (…)
Les Ami·es de l’Université invite les Réunionnais et Réunionnaises à la Conférence d’Enis ROCKEL sur les Bâtisseuses de La Réunion. Le jeudi (…)
C’est dans une ambiance chaleureuse avec un état d’esprit fraternel que les délégués de la Section PCR de Sainte-Suzanne se sont réunis en (…)
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
Les technologies de Google Cloud renforceront la plateforme d’Ecobank pour améliorer la banque digitale, le soutien aux petites et moyennes (…)
Le patron des communistes, Fabien Roussel, ne se rendra pas à une réunion de la Gauche sur l’hypothèse d’une candidature commune de gauche en (…)
Une information récente communiquée par le ministre de la Justice Gérald Darmanin concerne la création de nouvelles prisons sur l’ensemble du (…)
La FSU Emploi Réunion tient à rappeler que la mise en œuvre des programmes de transformation de France Travail, issus de la loi Plein Emploi, ne (…)