
La vérité lé tétu ! i pé pa tourn ali lo do kontinyèlman !
4 juillet, parMézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -4-
23 octob 2024, sanm
Gramoune Biganbé ek Zan-Lik i déboul minm an dsandan ! Tikok, déryér, i suiv azot ek pène ! Sirtou apré lo kou-d’kongn li la gingné anba la Pant-Mang ! Ek sa, son paké lé lour, é, minm si li la mèt in zik siendan déryér son zorèy, li apersoi la fatig !... Dann somin, zot i kroiz Zilo-l’Zèf. Zilo i fis an montan, son panié d’volay desi son tèt, son tant zèf dan son min. Konm dabitid, Gramoune Biganbé i koz ek li, i di :
« Alors, Zilo ! La vant, daoir lété pa tro for, zordi ? »
– Koman ou i vé osi ek in mové tan konmsa !... La radio i vien d’anons in siklonn karabiné, la ! »
Gramoun Biganbé i di soman : « A bon ? »
Apréla, li pas an ségonn ; sé konm k’i diré, li mars pli vit ankor ! E sa, i aranz pa lo pov Tikok déryér !...
Desi le zantrofèt, in rafal do van i lév toudinkou, i fout lo paké Tikok atèr ! Tikok i bès po ramasé, mé oila pa k’in gro grin-d’pli i ariv an tronm !
« Monmon : la pli ! » Zan-Lik i kri. E li sé-d’ doub son papa po kouri !
– Anon vitman, Tikok ! », Biganbé i kri.
Tikok i anprofit po lès son paké atèr, po kouri ek lézot.
Ariv an-ba zot kaz, tranpé konm kanar. Zot i oi Madanm Biganbé l’apo vni fol po ramas son volay ek son fanzon*-d’flèr. Déza, bann pié-d’boi, ozalantour, i kri « tir ». Laba, la tol park-koson i komans grinsé !
« Ed amoin, Zan-Lik ! Madanm Biganbé i di .
– Mé non, Marie (1) ! lo vié i arvir. I fo Zan-Lik i vien èd amoin klout le bar desi la port la kaz !”
– Bin Tikok, alors !
– Mé non ! I fo Tikok i sa sanz la zénis plas, pangar el i may ek lo pié-d’sapot ! »
Madanm Biganbé i énerv : « Lès amoin krèv tou-sèl alors !... E kisa va alé asté la bouzi, la boutik, talèr ? Amoin minm ?... Ankor, na poin rien k la bouzi i mank : de-sik na pi ! La mori na pi ! Kafé na pi !... »
– Mé pa bézoin d’ kriy konmsa, Marie !... Nora l’tan d’ ramas tout avan lo gro van i ariv ! Po la boutik, m’alé talèr !... Alé Tikok ! Démar la zénis, amar kont la kuizine ! Apré sa, alé èd ot monmon ramas le poul ! »…
(à suivre)
Christian Fontaine
(1) Le nom Madanm Biganbé
Mézami, mon bann dalon, si in zour in listorien i désside rakonte anou bien konm k’i fo listoir La Rényon, mwin lé sirésèrtin li va parl anou (…)
Au 1er juin, les chiffres du ministère de la Justice ont établi à 84 447 personnes détenues pour 62 566 places. La surpopulation carcérale (…)
Vingt ans après la loi Handicap et au terme de six mois de mission, les rapporteurs Audrey Bélim, (Socialiste, Écologiste et Républicain – La (…)
L’État poursuit les versements d’indemnisations des aides en faveurs des exploitations agricoles sinistrées par le cyclone Garance et la (…)
Pierre Moscovici, président de la Cour des comptes a assuré que “ceux qui peuvent plus doivent contribuer davantage”, car “nos finances publiques (…)
Les discussions sur l’avenir institutionnel de la Nouvelle-Calédonie, menées sous l’égide du président, sont entrées dans le vif du sujet, le 3 (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)