
In objéktif pou trapé : In dévlopman korèk …sansa sé in bilan négatif !
26 juin, parMézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -31-
29 zanvié, sanm
Na in ti zé la Rénion, tout bann marmay i inm zoué. Tipol, par ékzanp i poz la kestion :
« Ou i manz karanbol, ou ?
– Oui ! Grozil i réponn alors.
– Bin, kaka dann bol ! » Tipol i arvir.
Po pistas, i fé la minm soz, i di :
« Ou i manz pistas, ou ?
– Oui !
– Bin, pis dan la tas !… »
Soman, desi so kestion pistas-la, Tikok, na in kou, lé pa « dan la tas » li la pisé : mé dan son… kilot !...
Na in zour, Tikok té la kaz son matant ek son monmon. Lé dé fanm la po kozé, dann salon, in pé desi tout zafèr : la sésrès lé for, robiné la fontinn i koul fèb, la plantasion i pous pi, marsandiz i rogmant… Pandan stan-la, lo zié Tikok i flanm desi in zafèr déor : in ta pistas son matant la mèt o soley po fé séké. La bous Tikok i fé dlo, si telman li vé gout pistas-la ! Sinploman, son monmon ek son matant i fini pi kozé, é Tikok i tien pi an plas desi son tabouré !...
Momandoné, Madanm Biganbé i lèv po partir.
« Lé ankor d’ bonèr ! » matant Bert i fé.
– A oui, monmon, Tikok i rovir, moin n’ankor mon manzé po mèt o fé, moin la ! »
Soman, kan i ariv déor, lé dé i koz ankor :
« Ou i di ki mank lo, Bert, mé vo flèr lé zoli, pouatan ! Vi aroz, daoir !... Akoz ou i donn pa moin in bouké po port desi la tonm défint Tisia ?
– Pran, ma fi ! Gel-dé-lou, flok, zerbra… lé pa sa k’i mank ! »…
Madanm Biganbé i sava alors ramas son flèr. E sé la k Tikok i anprofit po zoué son rol ! Kan lo do lé dé fanm lé viré, li sava, li pran dé bonn pongné pistas. Mé, konm son kilot gabardine na poin pos ni dvan ni deryèr, li trap lé pistas li fou sou son… sapo, é son sapo li armèt desi son tèt ! Apréla, li sif : « Ffui… ffui…ffui… », konm si rien-nété !... Kan Madanm Biganbé la fine ramas son bouké flèr, el i di rovoir tant Bert :
« Alé, Bert ! Mi di pa mersi, pangar mi gingn arpi la prosinn foi !...
– Kontrèr, rasazi pa », i réponn la matant.
« Alé, Tikok, i di Madanm Biganbé, anbras tant Bert po alé ! »…
Mé, oila pak, dèk Tikok i sava po anbras son matant, in rafal do van i ariv, i savir son sapo ! E « vlap ! », lé pistas atèr, fané partou !... Ayayay, Mondié Ségnèr ! Zot i pé konèt lé dézagréman Tikok-la la gingné ! San konté la dékoksion gramoune Biganbé la donn ali, kan lariv la kaz !... Mi pé asir azot, ziskalèr, kan Tikok i oi pistas, i mazine sa, é lanvi d’ volé i pran pi ali !... Lanvi d’ pis dan la tas non pli !...
Christian Fontaine
Mézami, ni sava rante dann in pèryode zélékssion ané pou ané.Nora zélékssion l’ané 2026, nora zélékssion l’ané 2027 é nora ankor l’ané 2028… Bann (…)
Dans les départements d’outre-mer, près d’une femme sur deux qui devient mère ne vit pas en couple, configuration familiale bien plus fréquente (…)
Le troisième Plan national d’adaptation au changement climatique « n’a toujours pas de cadre contraignant et ne prend toujours pas en compte les (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Dann in famiye néna touzour inn pou fèr lo gran. Li yèm okipe d’ shoz lé pa d’son az. Sé pou sa i di, li fé l’onm d’afèr. Mi rapèl in zour mwin (…)
La CGT exige un référendum pour "sortir par le haut" et "rassembler le pays" après l’échec du "conclave" pour "que les Françaises et les Français (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Le conclave des retraites initié par le premier ministre, François Bayrou, pour éviter la censure de son gouvernement, devait s’achever le 17 juin (…)
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Près de 12 millions de réfugiés ont trouvé protection dans les 46 États membres du Conseil de l’Europe.
Dans le cadre d’un partenariat avec l’Union européenne, le Département organise, le samedi 21 juin au Village Corail (L’Ermitage-les-Bains), un (…)