
Mal-do-mèr dann sarèt
28 juin, parLo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Fèt Kaf sanm Danyèl
23 décembre 2004
Dopi 10 zèr avant yèr matin, domoun kartié Bois-Rouge Sin Pol, èk bann dalon Sin Zozèf, Sin Dni, épi tou sat la ni partou La Rénion, la mèt ansanm pou la fèt 20 désanm èk Danyèl épi Florans, son madam. In gayar zourné, ousa grin kayamb lété pli for grin la pli. In bèl soley la shof lo kèr, lo kor èk lespri.
(Page 8)
Kom a son labitid, Florans la kour par tout koté, la mèt tout son lénerzi èk lo kèr pou prépar lo manzé pou 200 pèrsonn. Ryink sa ! Aèl la tou byin mèt an ord pouk shakin i pass in bon moman pou la fèt la liberté, épi ke domoun i esèy rèspèkt lo sit Bwa-Rouz, ousa zanimo na labitit trouv son gazon manzé, sinon marmay lo kartié i vien zwé savat par koté. Bann mizisien la donn paké, la pa lèss la po roulèr frédir, la kraz malaya ziska tar, pou fé rézonn ali ziska la montagn pou fé dan léspri nout zansèt. Bann piblik la tourn lo rin, la bat la min ansanm. Sourir, partaz, plézir : La Rénion lété là sanm Danyèl, zarlor nout kiltir èk nout lidantité.
Zistoréson li la amprofit tout domoun lété ansanm pou partaz léspri la Fèt Kaf, pou larg in ti kozman, ésèy tangolé fanal léspri. Li la rapèl limportans artrouv anou pou la Fèt Kaf, in fason kiltiv la mémwar nout zansèt la soubat pou kass zot shèn. Somansa, dan léspri Fonnkèr Bitasion li la fé dan lané èk bann plantèr, li pans i fo mèt ansanm pli souvan pa solman pou partaz manzé èk mizik, mé osi pou partaz zidé èk prozé, diskit pou fé viv lo kartié sanm zanimasion kom téat, fonnkèr, épi trouv in manièr pou kiltiv la tèr ansanm, pou dévlop somans. Si inn i vé plant maniok, alon èd ali pou artourn la tèr, pou rékolt son frui. Si inn i vé fé potri sanm la tèr an glèz Bwa-Rouz, kom Danyèl i ésèy fé, alon èd ali, alon trouv in manièr pou ésèy viv par nou mèm èk not zidé, not min... Zordi, sosiété i vé format anou, di anou kosa lé bon ou lé pa bon pou nou, mèt anou dan in lèspèss moul na rien a war èk nout lidantité, la fason nout paran ou gran paran la viv zot tèr, la partaz zot kouraz pou ansort azot. Pou Danyèl, bann norm sanitèr i vé pi nou tié kabri pou fé servis, i di anou kiltiv tèl fason plito tèl fason sinonsa i sa ampwazon anou, lé pa touzour vré. I anpèsh anou dévlop anou par nou mèm. Tansion, li apèl pa la révolt, lwin d’sa. Solman li voudré shakinn i réfléshi in bout avan d’krwar tout sat banna i di anou. In fason pou apèl shakinn rouv son zié si son passé : tradision gramoun la zamé anpwazon pèrson ! Innot dalon la pri la parol pou arpèl avan navé kat ti boutik atèrlao Bwa-Rouz. Zordi i rès inn sèl ti boutik i viv. Si nou mèt pa la min ansamn, nou sa koul kom lo la ravin si la kot pou trap nout manzé sipermarshé, pou manz légim sélofan èk z’OGM. I fo pa nou lé naif, i fo nou pans in kou par nou minm pou konstrui nout lavnir ansamn, min dan la min.
Ala an rézimé kosa banna la vouli di, kosa Danyèl la anprofit fé pasé kom mésaz linité, kom in mésaz léspwar pou nout marmay. La Fèt Kaf sa la fèt la liberté, soman la liberté la pansé i fo ankor soubat pou giny aèl. Alon artrouv la fason viv nout zansèt. La modernité lé pa forséman lo bonèr.
Estéfany
Lo zour la pokor kléré, Zan-Lik, Mariz é sirtou Tikok la fine lévé, mèt azot paré. Madanm Biganbé i tir zot manzé-sofé, i donn azot, zot i manz. (…)
Le calendrier scolaire élaboré par le Rectorat pour les 3 prochaines années est désormais connu et fait débat. Pour cause, à l’exception de (…)
Sur proposition de Gérard COTELLON, directeur général de l’ARS La Réunion, Patrice LATRON, préfet de La Réunion, a décidé le retour au niveau 2 du (…)
Le Conseil départemental a décerné, le vendredi 27 juin, les prix « Thérèse Baillif » et « Célimène » lors d’une cérémonie organisée dans (…)
Les cours du pétrole ont connu une nette hausse à partir de la deuxième quinzaine du mois de juin, portés par l’extrême tension au Moyen-Orient et (…)
Mé dam zé méssyé, la sossyété,dsi la késtyonn fors néna la fors natirèl, sak wi gingn an néssan épi an grandissan korèktoman. Mwin lé sirésèrtin (…)
Le 16 juin 2025, le Tribunal administratif de Paris a suspendu en référé l’arrêté du 26 février 2025 ordonnant le blocage de 17 sites (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Des manifestants, réunis le 23 juin devant les institutions européennes, ont demandé la suspension de l’accord d’association liant l’UE à Israël. (…)
L’État poursuit son engagement en faveur de la transition énergétique et de la décarbonation de l’électricité à La Réunion. À l’issue d’un appel à (…)
Normalien et énarque, chercheur en philosophie politique, Bruno Guigue est professeur invité à l’Université normale de la Chine du Sud (Canton) et (…)