
Un effort supplémentaire de 5 milliards d’euros nécessaire cette année
27 juinLa dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
“Kréyonaz” Théophane Clotagatilde
5 août 2004
La vi i kour tèlman vite. Nou la poin souvan lo tan ésprim anou dan bann zaktivité artistik. Dopi li lé à la rotrète, i fé sink an, pli gran bonèr Théophane Clotagatilde lèss ali alé èk son kréyon pou désine sat i plé ali.
L’ofis tourism Saint-Denis i akèy sé zour-si in montraz tablo fé par bann gramoun Camélias. Lo travay lé fé an group. Mé anparmi, na kat tablo lé fé par Théophane Clotagatilde son tousèl.
Théophane la travay "Témoignages", mé li la fé bokou d’métié dan son vi. Avann travay la nuit pou okip l’imprésion nout zournal, li té shèf shantié dann batiman koté Sainte-Rose. Rotrété dopi sink an, li la komans fé bann zaktivité artistik. So l’éksposizion sé lo promié li partisip, alors nou la vouli guèt un pé pliss, bat in karé son kaz.
A l’az 68 an, promié foi minm Théophane Clotagatilde i amont son tablo. Èk son kréyon, li désine son bann zédifis. La plipar sé bann roprodiksion kart postal, sinon litografi lontan.
Tout sak li soizi i tourn si lo minm zimaz : in monn kréol, kisoi La Rénion oubiensa lé z’Antilles.
"Moin la touzour émé désiné. Mi fé sat i intérès amoin, i fo mi voi kèk soz i plé amoin pou moin rofé ali", li di anou.
Son bann désin lé bien ranzé dan son kazanlèr. Pou son plézir é pou lé not, li amont anou son travay. Pliss in santinn tablo i défil : ala l’izine, par isi lo pon, lo trin, tèrlà kaz kréol, la-ba bitasion, inn ot péïzaz... Otan zimaz i rapèl ali parfoi in bout son zèntan.
Son kréyonaz i domann ali la patians, la présizion : "Pou travay a partir in foto, i fo kalkilé, trasé, réfléshir, miltiplié otan foi ki fo, mi yinm sa". Fo ali in sominn pou fini in désin, a konté troi kat èr toulézour.
Plis k’in moyen pou pass lo tan, sa-minm pasion Théophane Clotagatilde. Tanzantan li la ésèy la pintir, mé lé difisil "épi lé tro shèr, moin lé oblizé itiliz ryink la gouash" li ésplik anou.
Kan li la komans lès koz son kou d’kréyon, té si bann forma A4, dopi son rotrèt li atak bann papié pli gran. Dé li-minm li ginyré asiz tout la zourné pou désiné minm. Pou li "toulmoun i doi pouvoir fèr kèk soz. Moin, désin té pa mon déstin, mé a fors travay, i fé in afèr lé pa tro mové. Mi voudré dir domoun i fo éséyé, i fo fèr in nafèr diran zot rotrèt".
In konsèy li sé lo promyé pou respékté, akoz anpliss so bann désin, li kontinié ésèy nouvo téknik. La pri a li dé moi po rofé an kaneva in tablo li lavé désiné. Anlèr dan son salon na osi in makèt batiman ; anndan, ziska la limièr li la mèt. Tousa pou lo plézir kalkilé, pou lo plézir d’fèr.
Théophane Clotagatilde i koné pa si li va fé d’ot montraz tablo. Sak li koné, zordi domin, rod pa ousa li lé. Li désine, li rèv, li avans son kréyon si la fèy.
Tablo li fé la pa pou vann, tout o plis pou doné. Bonpé dan son fami lé kontan mèt dan zot kaz, in désin li la done azot an kado, pou pans ali mé osi pou voyaz dan son monn kréol.
Eiffel
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
Des associations de défense de l’environnement et des citoyens sinistrés ont annoncé avoir déposé un recours pour obliger le gouvernement à (…)
En 2021, 595kg de déchets par personne sont collectés à La Réunion, soit davantage que dans l’Hexagone (548 kg/pers.). La Réunion se situe au 29e (…)
Dan noute kiltir popilèr néna bonpé kozman pou dir sa la éspass dann tan lontan… Mi koné pa pou koué, mé mwin néna dan l’idé k’ni viv in pé an (…)
Le Parti socialiste reproche au Premier ministre, François Bayrou d’avoir refusé de déposer un projet de loi sur les retraites permettant au (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Tou-lé-zan, dann moi zanvié-févrié, Tikok i sa rod gèp ek son bann kamarad. Zot i tras dann piton, la savann, la ravine… partou, é, souvandéfoi, i (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)
Messages
27 septembre 2007, 16:27, par patauger
Lo kou d’krayon de THEO lé pa mové. Zot va trouv’ tou sa si http://www.wat.tv/patauger