
« Tour Omerta » : La Tour Omega faisait de La Réunion la cible d’un bombardement nucléaire
19 février, parRésultat d’un accord entre dirigeants français et américains sans consulter les Réunionnais
24 mars 2009, sanm
L’ané 1692, gouvèrnèr Henri Habert de Vauboulon, la anval son kiyèr do ri.Li lé mor..pétète demoun la anpoizone ali. Li lé mor dan la jol : bann bourboné l’avé anfèrm ali la-dan. dépi dé z’an pa-la.Kisa té i sava port dèy pou in moun konm sa ?Kisa nora mouy son moushoir pou li ?..I diré, tout demoun la koloni, lété konm soulazé, tout la arpran réspirasyon..Tout la maziné : Ouf ! Parti sé parti ! arvoir Pyèr, tak baro !
Poitan, bann bourboné zot mem, l’avé parti rod in gouvèrnèr dan La Frans, l’avé ansipliy la konpagni dé z’Inn pou an avoir in vré gouvèrnèr pou diriz la koloni. Bou di kont, lo roi Louis XIV l’avé donn son akor pou nonm Vauboulon konm gouvèrnèr épi la donn ali lo pouvoir, tout lo pouvoir.
Pétèt sa-mem la fé gonf son zabo, la déranz son tèt.. La Frans l’avé lo roi é la koloni l’avé son gouvèrnèr. Li l’été paré pou kommand so bann spès koko dir, so bann lansyin korsèr, so bann paréssé, bann z’aspèr kui..Li l’avé lo moiyin fé marsh azot droit, arète kol zoizo, épi pèsh poisson olèrk travay la tèr..Li té i sar drès lé kot so bann moun té i priyèr mem pa Bondyé, té i gingn mem pa fé z’ot sign la kroi..Parl pi sign z’ot nom...
Oté, Baya ! La, li la komans fé règloman, in ta èk in paké, in takon, in sharjman,in voyaz, in rafal, in l’avalas ...La pa tout té mové, mé i fo pa tro kant-mem ! Oi zot mem !
Pou komansé,la défann bann kolon kit z’ot kaz plis kinz zour pou lé vangué, é banna té i yem éte lib !Aprésa,la défann azot alé la shas zibyé plis in zour par somen..alé oir sa té z’ot pli gran plézir !Arzout ankor, li té obliz bann z’abitan anvoy z’ot zanfan lékol, katéshis sansa bann jenn lavé poin l’otorizasyion maryé si moindroman zot lavé poin in soupson lédikasyon rolizièz mem si zot té i koné pa lir épi ékrir. Anplis ké sa, son vilin manyèr komandé : fé si ! fé sa ! fé pa si ! fé pa sa !
Pou anshévé, li té i yem larzan é li té i fé son méyèr possib pou ranpli son posh ! Li té toultan paré pou roul kaloubadia..Dé foi, pou in ryin ditou, li té fé mète in boug la jol é si té i vé artrouv la libèrté, arvoir solèy i fo ou i donn,kisoi larzan, kisoi volay, koshon , léguime.
Myé ksa, kan lo boug té la jol, li té i okip lo fanm..konm banna té di dann tan ;"té i kajol lo fanm !", li té i zoué lo ranplasann mari, san k’pèrsone la dmann ali in n’afèr !
La pa aryink sa : ala k’li vé komann lo prèt ! Li pran ali pou lo shèf lo prèt, kansréti pou partaz la kèt, kansréti galman pou lir in sermon li mem la ékri !Tro sé tro !
Bann bourboné té o bout avèk li...Zot la rod inform la konpagni, mé sète-la la fé konm zorèy koshon dann marmite poi.Alors, lo pti pé d’san téi bouy é sak i dévé arivé l’arivé !..In dimansh , pandan la mès légliz Sinni, bann moun pa kontan la mont in konplo. Ala koman lé shoz la spasé !
Pèr hyacinthe i komans di la mès :
Sit semper vobiscum !
Et cum spiritu tuo,
Amen !
Ala gouvèrnèr i rant. Sé pa kosa bann moun i sort Sint-Sizane i fé la ?Mé Vauboulon i kas pa la tèt..Li avans, li avans mem..é toudinkou troi boug i trap ali par kolé é i tyinbo son bra..son sokrétèr i fé in zès konm pou tir son l’épé..Mé banna i blok ali...tan k’a Pèr Hiacinthe, li oi pa aryin, li antann pa aryin,..Touléka, li fé konmsi
Gloria in exelsis déo !
et in terra pax hominibus bonae voluntatis..
Vauboulon, sé d’mète a kriyé :" Mon pèr, mon pèr, la po asasine amoin..Pèr Hyacinthe, zorèy muète.Mé, dé k’ li oi Vauboulon i gingn pi soubate, li tir son linz la mès é li donn l’ord : " Amar amoin in pé so bandi !so volèr !!so boug i déréspèk Bondyé avèk lo roi, épi lo pèp !"
Aprésa tout i form in kortèz pou flank Vauboulon la zol.
Épi, tout demoun, lo kèr kontan i artourn la mès..Talèr, kan la mès sar fini va tir sèt kou d’kanon apré va fé la fète !
L’afèr la mal fini,vik Vauboulon lé mor, anpoizoné paré-t’il...Firelin, lo gard-magazin , bann la konpagni la fé pandiy ali ! Lé z’ot té kondané ram dann galèr..Lo pèr Hyacinthe, banna la ranvoy ali dann son kongrégasyon.
La moral : ni oi bann bourboné lé pa zanfann kèr, na osi bann prète la konbate l’inzistis, tan k’a Vauboulon la pa lo dèrnyé abizèr nout péi la koni ! Konbyin abizèr, anprofitèr, diktatèr nou la konète ankor konm gouvèrnèr sansa konm préfé..Konbyin nou épi nout désandans nora ankor pou débouloné !
G et R Gauvin
Résultat d’un accord entre dirigeants français et américains sans consulter les Réunionnais
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -37-
In kozman pou la route
Initiatives pour faire cesser la guerre en Europe
Intégration économique et ouverture sur les visas
Sommet de l’UA sous le thème « Justice pour les Africains et les personnes d’ascendance africaine par le biais de réparations »
Un travail essentiel pour les communistes : expliquer à la population les enjeux d’un monde qui change
Envoi de plus de 35000 lettres recommandées pour appliquer le principe de précaution
Zistwar Tikok, par Christian Fontaine… zistwar an kréol dann Témoignages -36-
Défense du Tambour Chagossien
Mézami kan ni parl in pèp, ni parl son lékonomi, ni parl son lorganizassion sossyal, ni parl ladaptassion avèk son lanvironeman, ni parl son (…)
Mézami, mi koné pa si zot i sava dsi Tik-tok mé si zot i sava i fodré zot i poz azot késtyon é si sé zot zanfan é zot pti zanfan mi souète zot i (…)