Konsèr Kiltir à Tanarive - 10 & 11 mars 2006, Le Printemps des poètes

In konsèr té doss po valoriz nout kiltir Réyoné

31 mars 2006

Kiltir family lété à Tananarive, po le Printemps des poètes. Lo bann frèr, tout lo bann kouzin, siss gayar an-tou-ka. Alala maloyèr doss vèy-pa la poz zot pié dési la grann Tèr antouré, rouz vèy pa. Doss konsèr, gayar rankont. Kiltir é son tournéviré gasy...

In lodèr fonnkèr dési nout gadianm rénioné, dési nout bann moulal la sosiét, in rogar dési lo monn loséan Indien. Kiltir, èk son fonnkézèr i may la lang kréol po koz dési son péi La-Rényon. Nono i tash lank lestilo dési in mizik tout kalité. O moman, mi ékri lartik-là Nono èk son kayanm lapo soukouy. Psikolog i explik kolèg. Ala, la rézidanss i komanss. Lé zond i pass, la mizik i démar. Kiltir l’anmèn tout son bann zouar.
Lo soir minm zot larivé, zot i rankont in gabié pèrkisionis à Ambatoroka, Mister B., in malien la aprann la mizik dépi tannti dan lo Ballet National Malien. Bann zwar rénioné la komans zot rankont èk in mizisien, èk in zéni djembé, in mizisien nana in gouss èk son dé min. "Moin lé estomaké", Nono i di. La rankont sora korèk. "Li na in pouvoir, marmay-là" Gilson i ar’di. Ala dawar bann zèn mizisien n’ankor in takon zafèr po aprann. Tir tout lo mièl dann péi gromomon gropapa, nout moman, nout papa, é anou minm parlfèt. Tir tout lo sik, lo gayar, lo gouté, po andoumièl nout manièr zoué, sinonsa po tir lariaz la raz-là.
Lo rankont èk Mister B. la done lo group Kiltir lo gou vnir zoué à Madagaskar. Mister B. té done azot - dayèr an pasan - in ti kour pérkision. "Korèk vibrasion" i di sinploman Nono, "anou gasoil. Ali, rien a dir". Vandrodi soir, lo 10 mars dèrnié, zot tout la okip la sèn CCAC, Centre culturel Albert Camus, èk Mister B. èk dé potomitan la mizik malgash.

Defé dann la pay kann

Lo group Kiltir, normalman, n’i doi pi prézanté. Zot la fine fé sort dé lalbom, nana in klip danzéré. I kont pi zot bann tourné viré, sirtou dann péi déor, La France, ousansa Tamatave Madagascar. An 1998, zot la tourné pardsi tourné. Festival de Nantes aou, Montpellier épisa Languedoc-Roussillon, ousansa Maurice ankor. Sirtou, é sa i fo n’i not, group-là la shant in shanson lévèk Gilbert Aubry la ékri "Oté créole". Zot téi partisip "Allons Marron". En 2003, zot i fé parti lo fim "Kréol paradoxe" tourné èk Digital Studio. Lané dèrnièr, téi artrouv azot dan lo fim "Robinson Crusoë", an tank mizisien, mé osi figiran po lo fim. Là, zot la fé in tourné, Tananariv, aprésa bann gayar la parti shant maloya laba Zimbabwé.
Dofé ! la mèt lo fé dann CCAC, le Centre culturel Albert Camus, dési lo gran lavni La Libération. Dan lo kad Printemps des poètes, zot la mèt bann kozman rénioné anlèr, bann paroli bandé. Nono, sé in fonnkézèr, kwé k-li va di. Lé vré, mi done azot détroi tèks po lir, zot va dir amoin. Elie Rajaonarison, Dominique Chelot, dirèktris la bibliotèk CCAC, èk lo fonnkézèr Babou B’Jalah la komanss par lanss détroi fonnkèr, tradui an malgash é an fransé. Aprésa, Kiltir la kraz maloya. La di sak navé po di. Tout bann poèt la désot la vi dawar téi danss dann péi zanaar, mi kroi. Demoun la émé, sitan té ! la mèt zot rin an kontribision. Sak lété garoté dann fotèy, lo pié téi batt kadanss. Episa la mont dési la sèn po roul lo kor.

Tournéviré lalbom

Samdi 11 mars. Zouar Kiltir la rankont dé mizisien malgash, Ny-Aia èk Médicis. Episa, kome par azar - "soman la sé in gro ni" i ar’di Nono è son bann, nana osi Mister B. dan la zone. Li mèt son tro plin, son gouté, son zarlor. Lo group i prépar pou biento in lalbom, zot nana intéré alé ashté. Lèr-k mi koz, lo group i prépar zot valiz pou alé Zimbabwe, pou in ot tourné. Afol pa, nou nora lokazion koz dési tournéviré là. Soman, oubli pa : dèk zot i voi in labom Kiltir, si zot la poin, alé trapé. I vo la pèn, lé doss po nou, po nout kiltir. Po La Rényon.

Bbj


KRI MARONER (aborde l’histoire de La Réunion à travers le temps et les générations)

Ou la fwèt mon nasion èk out sabouk la mizèr
Ou la fé transpir mon nasion dolé doulèr
Ou la drèss out sabouk kont in pèp té mizèr
Parské zot la vé poin mèm koulèr

Tu as - de ton nerf de misère - châtié cette "ramasse"
Opprimant cette jeune et indigente populace
Tu as levé le fouet contre une miséreuse masse
Seulement pour une question de race

Té okilé okilé la tèr momon
Okilé la tèr papa
Komandèr kit-ta-mèr

O ! où, où est la terre de ma mère, la terre de mon père ? Salaud de commandeur !

Zordi Komandèr nou zazakèl maronèr
Zordi Komandèr nou la pi pèr
Doulèr la shèn la mizèr ou la lèss si nout tèr
Rapèl anou koman nout pèp la soufèr

Aujourd’hui, commandeur, nos enfants errent
Aujourd’hui, commandeur, nous n’avons plus peur
Cette douleur de chaîne, le mal laissé sur notre terre
Enseigne nous comment le peuple criait douleur

Té okilé okilé la tèr momon
Okilé la tèr papa
Komandèr kit-ta-mèr

O ! où, où est la terre de ma mère, la terre de mon père ? Salaud de commandeur !

Hé ou la vol la tèr mon momon
Hé ou la vol la tèr mon papa
Ou la vol la tèr La-Rényon
Na fé rann aou la tèr là

Oh ! tu as volé le bien de ma mère
Tu as volé le bien de mon père
Et puis toute La Réunion, va !
Cette terre que tu rendras

Té okilé okilé la tèr momon
Okilé la tèr papa
Komandèr kit-ta-mèr

O ! où, où est la terre de ma mère, la terre de mon père ? Salaud de commandeur !

Ou la fé danss mon nasion dann san kayé
Ou la fé plèr mon nasion
Zot zié la plèr lo san
Ou la profit si in pèp dézarmé
Zordi nou na ankor lo gou amèr

Tu fis danser mon peuple dans son sang coagulé

Et fis pleurer mes ascendants
leurs larmes étaient du sang
toi, abusant d’un peuple soumis, désarmé
nous gardons aujourd’hui l’amertume

Fonnkèr NONO la ékri, li shant osi.


Lexique : alé rodé, détroi mo ékarté n’itiliz pi

Rézipél  : ulcère
Kapiout  : lavement
Katia  : malade
Kabass  : ami, confident, intime
Kaoukoun  : tuer. adj. mort
Kokat  : impuissant, se dit aussi klèr, tamann
Kokol  : imbécile, individu sans caractère, se dit aussi zèf mol, ou los, ou koulou
Lavoun  : humus. Couche d’humus grossier qui se forme sous la forêt.
Noudé, liv noudé  : roman-photo
Bigay, pigay  : cousin, moustique
Galfin  : pluie fine
Sipay  : homme grand et robuste
Alcool : lalkol, ou in mo kestion lamandoz
Kania
 : viveur, fêtard
Koudpartans  : le verre que l’on prend pour se dire au revoir
Gamok  : verre
Gildiv  : rhum
Tani  : rhum
Tièrson  : petit fût


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus