
Une 3ème Conférence péi dans le giron du CIOM
12 juillet, parQuelques jours avant la tenue du CIOM à Paris, à Saint-Benoît, une centaine d’acteurs politiques (PS-EELV-PCR-Banian-Ansanm-Place Publique), (…)
Tizan-Grandyab
31 octob 2009
Grandyab èk momon Tizan la sign in spès kontra la mok. Lo madam i pran toute sak èl i vé dann zardin lo dyab é kan son marmay lé éné, lo monstr i pran pou li manzé. Tizan la v’nyabou shape avèk son déstin ziska in zour lo dyab la karsèr ali, la mète ali dann in kaj... Lo zour l’arivé pou manz ali... Mé, oila, bann vyé z’ansète lo pti marmay la donn ali in tik-tak pou li shapé. Zistoir panyé mazik i komans konm sa.
Névyèm morso : Ti panyé monté !
Donkalor, Tizan la guide Grandyab pou fé lo panyé, avèk in bon paké lyane shèvré fèy : ou i komans par tranp lo paké lyane dann lo bouyant, ou i tir la po déssi, aprésa i fo trèssé... In romark pou fé : si zot i vé sa i marsh, i fo zot i shante : "tréssé mon panyé, tréssé ! Tréssé mon panyé mazik ! La-o dann syèl ou va monté ! Mi koné ou va amène amoin la-o. Tréssé mon panyé, tréssé !".
Hin ! Déssi kèl l’èr i shant sa ? L’èr k’zot i vé, mèm l’èr la mori griyé, ou sinonsa l’èr in vyé mizik séga, ou byin maloya. Bou di kont, in l’èr i sort dann tréfon z’ot tète...
Lo dyab la zamé trèss in panyé, mé manyèr Tizan la guide ali, li la vnyabou fé. Ala lo panyé lé fine fé : in zoli panyé pou vréman. Kossa i fé éstèr, Grandyab i pans li sava sote déssi Tizan épi an dé tan-troi mouvman, li va dévor lo marmay... mé, Tizan i di ali "éstop ! I fo séyé pou oir si i marsh ! Pou sa, i fo ou i larg amoin pou moin pilote lo mashine !".
Kriké ! Kraké ! Tizan i ésèy lo mashine !
Tizan i done parol Grandyab, li sov ar pa. L’èr-la, lo bébète i larg in kou lo marmay... Tizan i rante dann panyé épi li shante : "Ti panyé monté ! Ti panyé monté !". Oté ! Inkroiyab mé vré ! Lo panyé i mète a monté. Ala, li monte par-la in mète, ala li ariv la otèr bann ti pyé d’boi, li monte, li monte ankor... Li désote bann toi. Grandyab i pans Tizan i sar shap avèk li...
Dépi an-ba, li kriy :"Ou la done parol, ou i sov pa ! Ardésann aou ! Ay-ay-ay, alé fé konfyans demoun ou !".
Momandoné Tizan i déside ardésann. Li shante :"Ti panyé désann ! Ti panyé désann ! Ti panyé désann !"... Inkroiyab, panyé-la i ékoute épi i désann, i désann, i désann épi i poz a tèr koté Grandyab. Ou i parl si lo l’ogr lé kontan : son kari lé la ! Mé Tizan la pankor fini avèk li. Li di, lo dyab, éstèr i fo li monte son tour dann panyé. Lo dyab i vé pa, mé lo pti marmay i fé konprann ali sa in n’afèr obligatoir... Donkalor, Grandyab i monte dann panyé. Dépi a-tèr, tizan i komann lo mashine.
Kriké ! Kraké ! Grandyab i séy son tour !
Grandyab, mi pé dir azot, lé pa fiyèr. Kaziman, li moul poiv pars li la pèr tonbé. Sirtou ké panyé-la i pran la otèr... Mazine in pé Tizan, i fé monte ali an-o, an-o, pli o k’an-o. Talèr solèy lé riskab bril ali. Talèr, Bondyé i souk ali dann syèl. Koman li va fé, si in n’afèr komansa i ariv... ala ké li kriy, ala ké li irl, alal ké li grongn, mé i fé l’èr pèrsonn i antann pa li. Solman, momandoné, Tizan i arfé dsann ali. Lo bébète i ariv a-tèr. Son kèr i bate dann son do... In pé plis li touf an plas, mé kan Tizan i di ali :"Gramoun, paryé panyé-la, i ral aou, amoin épi la mèl moulin mayi anlèr dann syèl. Ou i koné in mèle la pyèr sa lé lour, mé sa i fé pa pèr mon panyé mazik " Grandyab i fé non ! Konte pa dsi li ! Tizan n’a ka alé tousèl, li épi son l’èspès mèl an pyèr... Donkalor, Tizan i rante dann panyé, li mète lo mèle koté li épi monté k’i di.
Koton mayi i koul, rosh i flote ! Zistoir la pankor fini, in zistoir demoun lontan la rakonté é G.Gauvin la armassé. La proshène foi, dizyèm morso : Paf déssi la tète Grandyab !
Quelques jours avant la tenue du CIOM à Paris, à Saint-Benoît, une centaine d’acteurs politiques (PS-EELV-PCR-Banian-Ansanm-Place Publique), (…)
Madanm Biganbé l’apo fé kui manzé ; misié Biganbé l’apo as manzé-koson. An-minm-tan, tou lé dé i diskit ansanm : « Marsel1 ! Zot i sa fer l’ (…)
Le Comité du patrimoine mondial de l’UNESCO, réuni à Paris, a décidé de retirer trois biens situés à Madagascar, en Égypte et en Libye de la Liste (…)
La réunion du Comité interministériel des Outre-mer (CIOM) organisée le 10 juillet par le gouvernement à Paris, sans la présence des élus locaux, (…)
Mézami souvan dé foi, pou sète istoir d’maryaz, lantouraz famiye i fé lanmanshman é si lo zanfan , karaktèr lé fèb,ala ké li lé anbarké dann in (…)
Le Comité de suivi des retraites a indiqué dans son avis que "le niveau de vie des retraités est élevé en comparaison européenne et [que] (…)
Les planteurs et usiniers réunis en commission mixte d’usine dans le sud le 7 juillet ne sont pas parvenus à un accord. Dans un contexte où la (…)
Le Parti communiste Chinois (PCC) est né le 23 juillet 1921, à Shanghai, dans la partie colonisée par la France. Le 1er octobre 1949, Mao proclame (…)
Sept prix Nobel d’économie ont appelé à mettre en place un impôt minimum sur les patrimoines des plus riches. Parmi les signataires de cette (…)
La commission d’enquête sénatoriale sur l’utilisation des aides publiques aux grandes entreprises a rendu son rapport le 8 juillet, après six mois (…)
Quelques jours avant la tenue du CIOM à Paris, à Saint-Benoît, une centaine d’acteurs politiques (PS-EELV-PCR-Banian-Ansanm-Place Publique), (…)
Le premier ministre, François Bayrou, s’est exprimé devant les préfets de régions et de départements, ainsi que les secrétaires généraux des (…)