Lalfabé kréol rénioné

7 séptanm 2006

An avansman dan nout kad, ni sar voyaz dan lékritir nout lang kréol rénioné. Alala lalfabé kréol rénioné. I aparant plis lo lékritir 77, soman i artrouv osi lo manièr ékri an KWZ ou lékritir 83. Zordi, nana demoun i travay si la lang, po fé avans pli dovan nout lang, son lékritir. Rapèl azot lékritir Tangol. La évolié dépi. N’arvenir dési la somèn proshin.

A, b, k, d, e, f, g, i, l, m, n, o, p, r, s, t, u, v, w, y, z.

KONSONE

B : bib, babouk, bonbon, bal, bak
d : dalon, dir, dada, dimans, douz
f : fanm, fig, fouzèr, foufou, zèf
g : gri, gitar, gèr, gob, gato, gamé, gigine
k : kréol, koko, kalkil, kok
l : li, la, dolo, luil, plis, liv, pilon
m : mièl, mizèr, manzé, monmon, mayok, marmit
n : ni, goni, kann, néna, nout, naka
p
 : pat, tap, pilé, payanké
r : roulèr, rak, kari, krazé, pèrd, risar
s : soso, savat, sousou, sonz, sokèt, pas, salté, suiv
t
 : dat, taté, tab, tonton, kat, trant, tèt, bato
v : viv, valval, vap, vévé, vouv, véli, varang
z  : zonm, zanimo,zézèr, zargo, zinzanm
gn
 : gingn, montagn, ransingnman
ng : mang, lang, ling, zong

VOIYEL

a : alala, papa, la, pa
é : sanzé, oté, inpé, éné, zié,
è : tèt, gèl
i : dori, fité, mimit, li, pik, mir,
o : roz, zot, gob, goni, kok
o : koko, dodo , boyo, dolo, gato
ou : boul, sabouk, sounouk,
an : tantan, simandreman,
in : fin, zin, rézin
ien  : rien, sien, bien
on : bonbon, gongon
ane : Dodane
ine : line
one : bonbone
ann : kan, lasann
inn : Linn, kodinn
onn : donn, ronn, ponn
anm : fanm, ansanm
inm : minm, mapinm
oi : laloi, lo roi

DOMI KONSONE/ DOMI VOYEL : SON SPESIAL

w : awar
y : fèy, papay, laryaz, yapana, soley, tramay
ui : uit, nuit, kui, luil

Liv sours :

- Lékol kréol, Danyèl Waro (1990)

- Lékritir 77

- Inndé tiktak pou aprann ékri kréol (1984)


Lecture choisie

Langkozé

Koz kozé
Po di vérité sitiasion nout péï
Koz kozé langaz
Wi granmonmon papa la donn anou (bis)

Isi koméla tout bann papa momon
I rod koz fransé sanm zot bann zanfan
In kozman makot in kozman insolan
Wi kréol fransé dé lang diféran (bis)

Di ali
Té mon zanfan i fo ou lé fièr, out gayar manièr kozé
Sa papa momon la donn atwé, langaz po kri ton libèrté
Té mon zanfan i fo ou lé fièr, sa langaz ton péï oté
Langaz Réyoné domann po lévé, wi kréol sa ton kalité

La pa zordi sar domin, fo nou minn nout lang pli lwin
Lo pèp i domann po kozé, in lang kréol po Réyoné
La pa zordi sar domin, fo nou minn nout lang pli lwin
Po ékri po nou kozé, nou vé nout lang réyoné

Wa di amwin kréol sa pa in lang
Li lé zis bon po fé ri la gèl
Po nou moukaté po kas la blag ansanm
Mé pa po diskit an zintéléktièl (bis)

Di amwin pokwé dann tout péï déor, tout ti marmay i aprann zot lang lékol
Sistèm larénion i interdi koz kréol, li minm la po tié nout marmay lékol
Wi domin si nou vé byin giny koz fransé, anglé éspaniol sinwa zaponé
Fo daborinn nou lé fièr nout lang kozé, fièr nout kiltir kalité réyoné

Sa langaz-la, koz ali dann biro radio télé
Sa langaz la, aprann ali lékol linivèrsité

"Langkozé", du groupe Baster
Extrait du CD " Lorizon kasé " SDEM /Oasis CD
(écriture dite KWZ)


Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus