
Turbulence à la Mairie de Saint-André
5 juillet, parAprès les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
12 octob 2007
Biento, bann rénioné i sar fèt zot défin, sat la fine désot la vi. i prétan nana in takon zafèr i espass le premié novanm. Nana bann romans i mèt anou an gard. Odrémié, vèy anou. Mé lir bien zistoir là, “Mové zam èk Zavan” pèr Kristian la ékri.
Avan gramoun Batok lé mor, Tikok té yinm byin alé son kaz, lo swar. Gramoun Batok té gabyé po rakont zistwar ! Li té komans toultan konmsa : « Kriké ! » ; apréla li té démar ladsi : « Navé i fwa, mesyé la Fwa la manz son fwa èk son grin sel... » Epi, li té anzann, li té anzann, li té anzann... Li té anfini pi... si Tizan, lo marmay fité i kouyonn toultan Grandyab-la, si lo bourik roklor i kaka larzan-la, si konpèr lyèv èk konpèr zako-la, si madanm Débasin i sobat dann dofé volkan-la ! Marmay i rod po plonzé èk somèy sinonsa la fatig, gramoun Batok i kri in kou : « Kriké »
Kraké
La klé dan out pos, la tay dan mon sak !
Epi, ansanm bann marmay, li té rir minm, kan li té di sa.
Soman si na in bonpé zistwar té i fé ri, na in bonpé té fé pèr. Konm zistwar Granmèrkal, bébèt Loul, Sat maron, zavan, serkèy lo mor i anbar aou dann milyé somin... Ninkou konmsa, gramoun Batok la rakont in zistwar si in boug, i di konmsa : « inn fwa, n‘in boug, anplin minui, la trouv in zam-éran, dann tournan la sours Lika. Li té mars konmsa, kan sibit, li wa konm in Gran madanm ek in gran rob blan i flot dann van. Promyédébi, li fé pa tro in kont. Soman, li avans, li wa lo zam osi i fé détrwa pa déyér. Monmon ! sové boug-la, la komans drès si son tèt, son ki la komans bat kart, li sé pran son somin kouri, kouri, kouri, kouri minm.
Tikok la ékout zistwar-la, la tous ali in voyaz, sa. Lé parey po in not zistwar té rakont koman in boug la sanz an sat ; na in bononm la astik lo sat koutbaton ; landmin, lo « dévinér mazisyin » la rotrouv ali si son li, in zépol kasé.
Ninkou, ariv po artourn son kaz - Zanlik té fine sapé li - Tikok i artrouv ali tousèl. Anplis, li na po travèrs radyé anplin sou trwa pyé zanbrozad. Zanbrozad-la, toulmoun i koné, sa lé séryé po ral mové zam ! « Alor koman i fé ? Li mazine i fo mi sava minm ! » Li pran kouraz, li kit la kaz gramoun Batok, li sort dann somin. Li fine pran son prékosyon : li la mèt dé grin dosel dan son pos konm gramoun lontan po porsi bann zéspri. Ala li la dann grofénwar po fé fane la pèr, li mèt a siflé, siflé, siflé minm... Ariv désou bann pyé zanbrozad la, kosa Tikok i wa toudinkou ? In gran zafèr blan, i sort dann la ravine, i pran santyé dousman anmontan ; i mont, i mont minm ; i débous si somin. Tikok pa rod fé son vayan, giny lélan, pran la kours épi kriyé minm : « Osékour ! Osékour !...Momon, lo dyab !... Momon, mové zam lé déyér mwin ! » Gramoun Biganbé i antan sa, i sort si somin, i kour po war. Pokor ariv koté son garson, li antan : « Ou ! ou ! ou ! » li aperswa in léspès gran marmay, antortiyé dann in kart, ramas in bwa pavoyé atèr, tout lo mové zam ansanm.
Asé papa ! Asé ! Sa amwin ! Zanlik, sa !
Tikok té koné pa son frèr té fine rant “mové zam”. Taka gramoun Biganbé té pa lwin li té anvoy son gran garson dann pirgatwar povréman, forstan rint son rin koudbwa pavoyé.
Fontaine C. : “Mové zam” in Zistwar Tikok, CDPS, 1988, pp. 109-110.
Après les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
Le CIOM « national » aura bien lieu le 10 juillet au Ministère des Outre-mer, en présence du Premier ministre, François Bayrou et du ministre de (…)
Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)
En avril 2025, la ministre malgache des Affaires étrangères, Rasata Rafaravavitafika a déclaré que "la position de Madagascar concernant la (…)
L’ancien chef de la diplomatie européenne a déclara qu’« en un mois, 550 Palestiniens affamés ont été tués par des mercenaires américains ». Une (…)
Après l’opération militaire d’Israël « Rising Lion » (« Lion dressé ») contre l’Iran dans la nuit du jeudi 12 au vendredi 13 juin 2025, et celle (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
C’est dans une ambiance chaleureuse avec un état d’esprit fraternel que les délégués de la Section PCR de Sainte-Suzanne se sont réunis en (…)
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
Les technologies de Google Cloud renforceront la plateforme d’Ecobank pour améliorer la banque digitale, le soutien aux petites et moyennes (…)
Le patron des communistes, Fabien Roussel, ne se rendra pas à une réunion de la Gauche sur l’hypothèse d’une candidature commune de gauche en (…)