
Un effort supplémentaire de 5 milliards d’euros nécessaire cette année
27 juinLa dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
Zistoir po Nouèl
28 désanm 2007
« Tiklou mounoir, a soir la, mi koné pa kosa ni manze. Eksa papa lé faye, i tyin pi d’bout, la fièv lé d’si. Zanimo lapré krévé : lo pov ti kabri ek lo bèf sé inn pityé. In pé d’soso la pi, po out ti sèr. Bondyé la fine obli a nou ! »
Sé momon Tiklou té pré zémir konmsa. Nénèl, Fahni son madanm ek Tiklou é Lili : in fami perdi dann kann, dann boi, dan la mizèr lavé dan l’tan - na ankor partou dan nout péï. Soman, falé vréman zafèr té pi bon ditou, po Fani ral lo kèr konmsa dovan son marmaye. Son bononm dépi détroi sominn lavé pa trap in pios : lo kor té opa bon minm, aryin i rès pi si léstoma : té i vomi tout ek in pé. Lé dé katsou la trimé po ginyé dan la koup, té i parl pi dopi lontan. Eksa, domin sé Nouel. Si diné la poin, parl pi si la ginye in zoué po mèt dan la min bann marmaye ! Na in sèl moune el i voi po sov azot : sé lo tonton Nénél, lo vyé babik. Lé pa ris nonpli mé la touzour èd azot : po zot maryaz li minm minm la koup dovan, kan la mank inn dé zafèr. El i rappel osi lot kou, konmsa minm, kan el sokousi la tonm sek : si tonton Babik té pa la, lavé fine antèr a el.
« Bin, in Nouél konmsa lé séryé ! Zézi, li sa nèt, nou ni sa krévé... Pardon mondyé ! Pardsi lo marsé, lo tan lé mové, la pli i rod tonbé, i réspir pi ek la salèr : i mank pi in syklone i tonm si nou - ek la kaz lé pa solid é i koul konm in panyé persé... Nou lé zoli ! »
Lo tan lontan
Lo tan mi parl azot la, sé lo tan lontan. Nout granpèr té ankor marmaye : somin lavé poin, karo d’kane partou, karo d’boi, té i fé noir po traversé, lékol té loin, léktrisité té i koné pa, médsin falé d’sand an vil po trouv inn, lavé inn kaz la, lot, lot koté laba...Loto : kan inn té korne : “poin-poin”, bann marmaye té i kour po voir pasé. E lo landroi Tiklou té i rès, té i fo pas détroi ravine ek in gran karo d’boi avan vi trouv in moune...
Tiklou vi diré-pa s’tin moune. Li na di zan. Kan vi voi ali, vi domann koman li tyin dobout. Mé mounoir, kroi pa touzour. Son gran-pèr lapèl a li konmsa : Tiklou. É dopisa, son momon minm i koné pi, si lo vré non son zanfan sé “Antonin”. Tiklou ! Akoz son tèt té tro plat, dapré lo vyé. Épi lé tit’pat lo marmaye té konm ti boi maï sèk, son zépol konm inn ti zak i sa koulé... Mé koko ! lo zyé lété konm la pointe lo klou i rod doboi pou rant dodan...
« Tiklou, mounoir, fénoir i s’arivé, la pli i komans fariné, dépès aou, alé voir Tonton Babik. Di ali : papa lé malad si lo li, si li na in pinte mayi po nou -ek in katsou po rod in kar la grès, la boutik. Dépès mounoir ».
« Voui m’mon »
Tiklou té koné pa di “non” son momon : « Voui, m’mon ». Akoz sa minm, Madanm Nénèl té i inm byin son Tiklou.
« Porte inn tante, mon zanfan... Non lé pa proférab vi mèt lo ti bertèl si l’do ek in gouni po par la pli ».
Olivier Thiembo : “Zistoir po Nouèl” in Témoignages, 25 décembre 1987, p.3
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
Des associations de défense de l’environnement et des citoyens sinistrés ont annoncé avoir déposé un recours pour obliger le gouvernement à (…)
En 2021, 595kg de déchets par personne sont collectés à La Réunion, soit davantage que dans l’Hexagone (548 kg/pers.). La Réunion se situe au 29e (…)
Dan noute kiltir popilèr néna bonpé kozman pou dir sa la éspass dann tan lontan… Mi koné pa pou koué, mé mwin néna dan l’idé k’ni viv in pé an (…)
Le Parti socialiste reproche au Premier ministre, François Bayrou d’avoir refusé de déposer un projet de loi sur les retraites permettant au (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Tou-lé-zan, dann moi zanvié-févrié, Tikok i sa rod gèp ek son bann kamarad. Zot i tras dann piton, la savann, la ravine… partou, é, souvandéfoi, i (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)