
Turbulence à la Mairie de Saint-André
5 juillet, parAprès les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
Lecture suivie
11 mé 2007
La bon ba Sin Lui la vol troi fami. Troi marmay la disparèt ala dé zour. Tout la bann i done la min, i mèt ansanm. La télé, la radio, bann zournal, dann lékol, dann somin, dann kartié, lo mèr, la préfèktir, tout la désid prèt la min po ar’trouv lé troi marmay.
« Tout La Rénion i rod Patrick Payet, Dimitri Robert èk Sully Dijoux. Lé troi dalon Sin-Lui la disparèt dépi dé zour. Dérièr, bann fami lé dan la doulèr. Nou sava si koté Sin Lui èk Olive Mussard, po Radio Yabou ».
« Wi, isi, Olive Mussard. Moin lé devan la méri Sin Lui. Tout demoun lapo prann lé zord èk lo komandan la zandarmeri. Isi, nana pré-d si-san, rénioné lé là po done la min. Nana ponpié, bann militèr, mé osi bann sivil, bann randonèr, nana osi in takon kourèr lo Granrèd, nana osi détroi zartis lélà. Mi voi anparmi omoin in mizisien Danyèl, i di Waro lé là osi. Nana bann liséin Sin-Lui lé là èk zot mèt lékol. Oté, la mobilizasion la trapé, demoun léla an poundiak, é zot i vé ar’trouv bann marmay ».
« Bann zakoutèr i anvoy SMS, é i demann si n’ankor bezoin la min, é koman i fo fé po rant dann ron ? ».
« Bin, i fo v’nir devan la méri Sin-Lui, ékip azot po marsé. Parlfèt, i fo bien di demoun, si zot i vé édé, i fo zot lé bien an form. Bann zandarm i mazine lé troi marmay la mont pli-o ké dabitid. I prétan dir nana bann randonèr la bèk dan tout santié i komanss par Sin-Lui. Po lèr, ni mazine le pir l’arivé. Nana in psikolog léla po soutenir lé fami épisa tout sat va done la min po trouv Sipay, Kania ansanm Tani. Olive Mussard po Radio Yabou. Aou Sonia ».
Lo mésaz la pass partou. Kinm in mèss po anpar lo pir, bann rénioné té vienbou pa admèt troi marmay i fonn konmsa dan la natir, san niabou mèt la min, o-moin dési zot kor. Soman, tout demoun té mazine détak in lespoir voir bann marmay-là vivan. Télé, radio, zournal papié, tout la mèt ansanm po artrouv banna. Bann sosiété téi lèss zot travayèr alé done la min. Parlfèt, navé in takon demoun dési santié La-Rénion. Dépi Sin-Lui ziska Silaos, demoun téi marsh mèm. Demoun Silaos osi la mèt ansanm. Zisterézon ...
Korbo t’in marodèr, in kourèr-d boi vif vèy pa. Tout demoun Silaos i koné son gouss po trouv bann plant rar, bann rasine po tizanèr, tousala. Korbo, sé lo gardien bann montane Silaos. Li koné tout. Li mèm-mèm, li té di dépi lontan, « nana in pèp maron i viv dann kap, la po vèy nout tournéviré, épi la pèr porézon i koné pa lesklavaz la fini ». Demoun té di li té fou. Korbo, son vi dann boi. Li yèm kass berlok èk sanson zoizo. Li yèm santi lodèr fré la foré. Toultan, li sar si koté Tapkal. Soir-là, li antann nana demoun i marsh dann Tapkal lo soir. « Lo soir lé fé dormi, pa po pil dési bann plant nana rienk dan nout péi », li di dan son tèt. Li sar voir.
Kania, Tani èk Sipay léla. Kan Korbo l’ariv dési zot, zot té mazine ankor in lespèss zavan té vien done azot la klé po rouv la port Fetsy. Mé zot kèr té kontrarié. Korbo i domann « kosa zot i fé là marmay. Zot la pèrd somin kosa ? Zot lé bien zèn po marsh tousèl dann la foré komsa là, sirtou la nuit, marmay ! ». Lé troi marmay i rakont ali zot zistoir, kosa l’ariv azot dépi dé zour, porézon Sipay lavé mèt la min dési inn kart i rouv la port po in pèp Maron.
Korbo i fé èk zot : « Dépi lontan moin té di sa. Pèrsone té vé kroir amoin. E bin, si fo done la min, di amoin kosa i fo fé, mi fé. Soman marmay, la nuit léla po ropran lo kor. Domin, n’alé voir sa. Isi, nana in takon zespri maron. Kit azot dormi an roi. Domin n’a okipé. Ekout amoin ». I déroul komsa. Lo matin, kan lé troi i lèv, Korbo lé pi là. Zot i kroir, li la mat in gob. Korbo i ariv poitan, èk détroi tang la foré. Li alim defé, li prépar la viann, li mèt a griyé. Son tèt i roul mèm èk in kestion « Marmay, si sé zot, i fo zot i koné tout La Rénion i rod azot. Zot papa, zot moman lé dann traka, i kroi zot lé mor. Zot i vé pa rantré ». Banna i rakont « la pa zot lotèr. Zot té konm atiré ». Là astèr, zot lé sitantèlman paré po trouv pèp là, zot la désid ashèv zot viré. Banna i manz, é i désid dékalé.
Lo fonnkézèr lavé rouv somin po zot, lavé di ousa té falé pasé, koman té falé fé. Korbo i mazine in kou. I paré Pascal Colas lavé pass koté là, lavé trouv inn tonm par là. Zot i suiv lo marodèr, ziss dan son pa. I tard pa, zot i ariv dovan in kap, nana in bèl galé dovan. Mazine pa fé bouz ali. Lé sitan gro ; kat ti bra komsa là, malgré in bra pli for, lé inposib. Kania té désidé. « Bann maron lavé di anou : sé nou nana la klé. I fo bien nou tass moyen fé bouz ali. Moin lé sir nana in fason sinp tir kap-là ». Li asiz an touk, dovan lo gro galé, po mazine son plan. « Koman li sar fé bouz rosh-là ? ». Hénel lavé di fé koz zot kèr.
Lo kèr té là. Parlfèt, banna la désid pouss èk zot ti kapab, mé èk tout zot kèr. Zot i di pa, lo rosh la bouzé vréman. Korbo lavé mèm pa bézoin done la min. lé troi marmay, zot tousèl zot la fé déboul lo rosh dann koin. Dérièr, navé in gran tunèl natirèl. Banna i rant. Korbo dérièr, son kèr té roul tanbour.
Kania, Sipay èk Tani té vienn trouv in zarlor kiltirèl. La prèv navé in roiyom maron. Dann kap là, navé in trone tayé dann tron pié-d boi, épisa navé in takon tonm, bann zobzé an boi, dé fizi vié konm sat Grankot, bann tisi, é konsor. Kania, Sipay èk Tani, zordi, nana mon laz. Grass azot, tout La Rénion la koni zot listoir ; Tout La Rénion la koni zistoir lo pèp la Maroni. Zordi, azot mèm i vèy dési zistoir bann maron. Zot i viv dési piton gafourn.
(Fin)
Vokabilèr
Gafourn : coin perdu
Gouss : talent
Kap : roche, galet
Kass bèrlok : dormir, se reposer
Kourèr-d boi, marodèr : personne qui vit dans les bois au jour le jour de cueillettes et de menus travaux.
Zakoutèr : auditeur
Après les coupures d’eau mémorables sur fond de polémique, le conflit Mairie de Saint-André-Cirest qui perdure, les plaintes à répétition, les (…)
Le CIOM « national » aura bien lieu le 10 juillet au Ministère des Outre-mer, en présence du Premier ministre, François Bayrou et du ministre de (…)
Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)
En avril 2025, la ministre malgache des Affaires étrangères, Rasata Rafaravavitafika a déclaré que "la position de Madagascar concernant la (…)
L’ancien chef de la diplomatie européenne a déclara qu’« en un mois, 550 Palestiniens affamés ont été tués par des mercenaires américains ». Une (…)
Après l’opération militaire d’Israël « Rising Lion » (« Lion dressé ») contre l’Iran dans la nuit du jeudi 12 au vendredi 13 juin 2025, et celle (…)
La Réunion fait partie des régions françaises les plus touchées par les conséquences sanitaires, sociales et judiciaires de la consommation (…)
1993- La disparition de Lucet Langenier. Elle a été brutale, prématurée et a frappé douloureusement non seulement sa famille mais aussi ses (…)
C’est dans une ambiance chaleureuse avec un état d’esprit fraternel que les délégués de la Section PCR de Sainte-Suzanne se sont réunis en (…)
La section PCR du Port apprend avec une profonde tristesse le décès de Nadia PAYET, ancienne déléguée syndicale CGTR. Militante engagée et (…)
Les technologies de Google Cloud renforceront la plateforme d’Ecobank pour améliorer la banque digitale, le soutien aux petites et moyennes (…)
Le patron des communistes, Fabien Roussel, ne se rendra pas à une réunion de la Gauche sur l’hypothèse d’une candidature commune de gauche en (…)