Bann plantaj, an déor d’kann, pou donn in bon l’élan nout dévlopman ékonomik…

Gerniome – promyé parti

31 mars 2015, sanm Georges Gauvin

Georges Gauvin la mète an kréol rényoné l’artik samedi 28 mars.

Dann zournal Témoignages lo 31 désanm 2012 té i pé lir sak i suiv ds la kriz zérniome, inn grann kriz pou bann plantèr, épi pou bann moun la kanpagn, konm pou tout rényoné, lé pa paré pou obliyé zordi ankor :

« Dann bann z’ané soisant bann plantèr jèrniome la pa aksèp in l’inzistis konm sète zot la sibi par lo fète dé l’intégrasyon. Zot la révolté. Gouvernman la fé vnir in bordé zandarm é in bann CRS té i sort La Frans. Dann tan-la La Rényon té lo promyé prodiktèr lésans jérniome sé dir azot si nout savoir-fèr lété in n’afèr k’i kont é téi pé pèrmète l’erop pran la tète dann séktèr-la. I fo ni ansouvien, dann tan-la, soisant mil pèrsone té i viv avèk prodiksyon-la. Pandan plizyèr z’ané demoun la batay ziskatan ké la prodiksyon i désann an flèsh. In gran kantité plantèr té ruiné é l’erop la pèrd son plas promyé prodiktèr l’ésans zèrniome èl l’avé par bann rényoné. »

Kosa i rès ankor dsi lo joiyo nout prodiksyonn jerniome.

Si ni baz dsi bann shif la shanm l’agrikiltir : la prodiksyon l’ésans jèrniome i koné in progré par raport lo pasé – pou trap la prodiksyon l’ané 2004. Solman, kan i rodard bann shif, ou i apèrsoi… La filièr sé in bann pti prodiktèr : 65 pour san bann prodiktèr i liv moins dis kilo l’ésans,95 pour san la prodiksyon i sava pou l’ésportasion é sink pour san pou lo marshé lokal.

  • Srfas kiltivé : 150 ha
  • lo nonm prodiktèr : 140
  • Prodiksyonsyon l’ésans : 2 tone
    Nou lé loin par raport nout prodiksyon dann tan d’avan. An 1965, nou té i produ 165 tone l’ésans, L’ané 1929 nou té i produi 173 tone 155 tone dan l’ané1939 (shi nou la tir dann plann survi PCR an 1975). Mi sava pa rovizit la grann kriz jèrniome, mé solman pou dir ousa ni lé zordi(2 tone solman) kont plis 160 tone dann l’ané 1965. Ni oi bien nou lé bien loin d’ratrap lo pasé dsi la késtyonn nout prodiksyon l’ésans jérniome.

Ala dé troi z’afèr nou la tir dsi lo site la Caheb (coopérativ bann zuil ésansyèl Péi Bourbon)

Sé dann disétyèm syèk in natiralis la parti dann l’afrik di sid épi li la ramenn bann boutir jerniome épi la batiz sa geranium(in mo grèki vé dit la grue dann la lang grèk) alé oir sa la pa in géranium. Mé in pélargonium (in mo grèk pelargos i vé dir cigogne). Lo gérniome – géranium rosat – la rant La Rényon dann la finisyon lo 19e syèk dann l’ané 1870 d’apré sak ni pans. I plant jèrniome-la galman dann sid l’éspagn, dann sid l’itali, épi osi dann Marok é dann l’Egypt… Arzout èk sa La Chine lo pli gro prodiktèr l’ésans.

(à suiv)

Padport

Signaler un contenu

Inn modékri, inn ti lavi, inn komantèr ?


Témoignages - 80e année


+ Lus