Lo jenn marmay té i rèv nétoiye lo bann z’oséan

11 juillet 2015

Par Marion Vagner - Georges Gauvin la mète an kréol rényoné.

In gayar zistoir pétète tro gayar pou ète vré

Kan li la gingn sèzan Boyan Slat la majine in tik-tak pou nétoiye lo bann mèr é pou tir tout bann déshé nana anndan la. Son tik-tak i apèl « Ocean Clean-up », lo nétiyèr l’oséan é koméla banna l’apré fé tèst pou oir si l’afèr i marsh. Demoun na konfyans dann son sistèm vi ké 38000 pèrsone la donn dé milyon l’éro tout la bann ansanm.
Le jeune néerlan

“GYRES”

Kan li la gingn sèzan li la parti dan La Grès pou pas vakans. Lo jenn olandé la dékouvèr in gran kantité déshé plastik dann la mèr. Lo déga té fé dsi l’anvironeman la pa kontant ali é an mèm tan, li la rann ali kont par li-mèm, l’avé poin okin sistèm pou dépolyé la mèr konm k’i fo. Dann tan-la li té i frékant lo lisé é li la désid pran sis moi pou konprann sak i éspas.

I fo sokour bann balène, bann zoizo d’mèr, bann poisson k’i antrav z’ot l’éstoma avèk bann déshé plastik
Sak i éspas sé sak i suiv : bann kouran dan la mèr i pous bann déshé lé inn dsi lé z’ot épi i fé bann « gyr », bann tourbiyon déshé. Nana sink konmsa-si i kont sak lé pli gran solman. Sa i roprézant sépa konbien milyonn tonn si tèlman ké bann z’om de syans i apèl sa bann kontinan déshé.
In gran kantité débri an plastik résponsab la mortalité bann balène, bann zoizo d’mèr, bann poisson an anpoizonan azot sansa an blokan z’ot l’éstoma kan zot i anval lo z’afèr.
Bann roshèrch Boyan Slat i fé, i amenn ali a mète o poin in sistèm nétoiyaz. Li fé lo démontrasyon l’ané 2012 dann l’inivèrsité Delft dann la Holland. Lo tik-tak, sé dé baraz flotan anmaré avèk lo fon la mèr. Lo dé baryèr an V, i pèrmète ramas lo bann plastik an suivan bann kouran. Kan lo bann salté i ariv dann milyé lo V, na in plat-form pou anlèv lo déshé.

Li gingn in konkour

Avèk son l’invansyon li gingn lo prilo méyèr invansyon téknik dann lo é lo jury i rokoné ali konm inn an parmi lo vin jenn antropronèr sak lé pli doué dann l’inivèrsité...
Nana 38000 pèrsone pou donn l’arzan é pou èd lo sistèm « Ocean Clean up ».
Dann son projé sak lé pli dir pou fé sé bann baryèr flotan : in bann gra pano i plonj an profondèr dan la mèr é zot lé étidyé pou ète bokou rézistan par raport lo mouvman l’oséan. Épi anpar bann kondisyon difisil. Zot i doizète galman san danzé pou bann plant épi bann zanimo.
Lo marmay i sirmont tout zanbèk par raport la téknik. Tayé konm in pirat, li lé mète dann domenn bann rézo sosyal : li lans ali dann la kominikasyon. Son promyé kanpagn pou ramas l’arzan la pèrmète ali fé l’antouraj san z’om de syans é kan i ariv la finn moi d’jin 2014, lo group li manaj la fine pibliy in l’étid konplé pou amontr son fézab.

La rokonésans

Konm demoun i rokoné son projé konm valab li nyabou ramas dé milyonn dolar pou komans bann tèst. Avèk 38000 moun la doné, plis cent bénévol sirtou bann z’inzényèr, bann z ‘onm de syans plis ankor trèz l’antropriz pou partisip lo Océan Clean Up lé paré pou démaré : konm li ésplik, avèk lo l’arzan ramasé lé posib fé in séri lo test avèk in vré palt-form pou tir an déor la mèr lo bann déshé plastik »
In promyé éspédisyon moi d’jin va sort Les Bermudes pou alé dann lo nor l’oséan atlantik.
Boyan Slat, in bénévol, i éstime sha gyre dann l’oséan i pé ète nétoiyé rant sink ziska dizan, avèk an plis lo rosiklaz bann plastik ramasé. In sakré lésploi si i ariv o bout pou in jenn nana vintan zordi é té i vé pi naj rant dé sak an plastik.

V’ariv o bout, i ariv ar pa. Nana sak lé kont é nana sak lé pour mé ni pé révé k’in n’afèr konmsa i ariv o bout é i nétoiye la mèr, pars èl la bien bézoin é konm in pé i di li la fine vnir in gran poubèl.

A la Une de l’actu

Signaler un contenu

Un message, un commentaire ?


Témoignages - 80e année

La pès kabo

5 juillet, par Christian Fontaine

Kan i ariv Novanm-Désanm-Zanvié, domoun i réziste pi ek la salèr. Zène-zan i mars dann somin, zène-fi i roul an dékolté ; sétaki i rod in manir po (…)


+ Lus