
Un effort supplémentaire de 5 milliards d’euros nécessaire cette année
27 juinLa dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
25 out 2015
Dann l’ané 1952, 87 % la tèr nout gran voizin té kouvèr avèk la foré.zordi a penn 8 %. An pliské sa shak ané nana in gran kantité la foré i disparète. Pou kosa ? Inn, demoun i kui manzé avèk doboi ; dé, do boi i ansèrv osi pou fé la kaz. Lo tavy sé kan ou i bril la foré primèr-lo promyé foré !-pou plant de ri, sansa d’ot kalité kiltir. An pliské sa, dann Madagaskar nana in bonpé foré i donn do boi présyé é in bann shakal i instal azot pou ésport lo boi. Mèm si lé défandi, in pti kou d’sou d’tab épi l’afèr lé aranjé.
Mésyé Dubois sé in l’injényèr suiss. Kan l’ariv l’ané 2009, son bann z’anploiyèr la anvoy ali dann nor Madagaskar pou éséy konprann pou kosa lo rannman lo kafé épi lo kakao la diminyé plis 40 %. Kan li l’ariv la-ba, li la pa mète lontan pou konprann : kan ou i tyé ou sinonsa kan ou i abime la foré, la plui i tonm moins é la séshrèss i ariv plizanpli souvan. Bann rivyèr lo débi i diminyé, mèm désèrtènn i koul a sèk ; lo bann nap fréatik (dolo sou térin !) i anfons plizanpli - zot la fine oir la télé kan i mézir bann nap fréatik La Rénion é i di souvan défoi lo nivo la bésé. An pliské sa, afors bril la foré, lo van épi la plui i sava ansanm la tèr arabl é sé sa k’i fé la fèrtilité dann la tèr. Philippe Dubois i désid li va fé in n’afèr pou Madagaskar. : li va roplant la foré.
Lo projé lé bazé dsi troi poto prinsipal :
L’anvironeman
Lo bann nouvo foré i pèrmète kaptir lo gaz karbonik (gaz a éfé d’sèr k’i éshof lo klima). Zot lé bon pou ramenn in pluviométrie pli konvnab, pou vanj kont l’érosion (somenn dèrnyèr) moin la parl bann pyé d’boi é z’ot tapi sou la tèr pou tienbo delo é pou anpèsh lo l’érozion la tèr. Le projé améné par ecoformasyon in l’ong (organizasyon non gouvèrnmantal) mésyé Dubois la fé ékspréséman pou sa ansanm avèk son bann dalon malgash lé bien konform solon la lojik k’in projé pou dévlopé i doi z’ète klimatolozik épi ékolozik. In projé konmsa sé zistoman kékshoz i konvien pou nout gran voizin. Solon sak in konséyé ékolozik i déklar.
Lo formasyon é lo sosyal
Sé bann malgash k’I fé bann pépinyèr, sé zot k’i plant lo bann ti pyé d’boi é pi i antrotien bann plantasyon. An pliské sa i fo la popilasyon i konpran ké sé in projé pou èl é pou son péi, san konté lo kourant épi lo soin pou sak lé malad.
L’ékonomi
Troizyèm poto, lo koté ékonomik pars sé bann pti sosyété k’i dévlop bann pépinyèr, sé bann pti sosyété k’i fé lo komèrs bann produi agro-foréstyé, é sa lé inportan dann in péi nana in bonpé d’moun mizèr.
Solon Philippe Dubois, dopi 2011 zot la fini plant pyé d’boi dsi 2000 éktar é la plant plis troi milyonn pti pyé d’boi. I rès ankor plis sis milyonn pyé d’boi pou planté dsi lo 4000 éktar la pankor planté. Sa i éspas dann la réjyonn Bekoratsaka é sé l’ong Ecoformasyon k’i okip dé sa prinsipalman.
L’afèr lé gagné ? Lé pa si sir ké sa . Par raport la mizèr d’moun épi la koripsyon. Shak ané nan (nana)trann sis mil éktar la foré k’i disparète . I fodré omoins in vèrs lo rapor dé shoz mé ziska zordi la pankor gagné mèm si na d’ot z’ONG i okip la roplantasyon bann foré avèk bann z’ésans i konvien bien pou lo bann z’androi, pou la flore é pou la faune.
Kosa i fodré pou k’i réisi ? Dabor fodré ké bann péizan i gingn plis avèk la foré ké san la foré par égzanp avèk lo tourism, sansa k’i dévlop l’agro-forèsteri donk la plantasyon dann la foré. Arzout èk sa bann fourno solèr pou kui manzé. Sa lé posib mé si i atann tro nora pi lo foré, nora pi la biodiversité, la flore épi la faune tout demoun i di sa lé éksépsyonèl.
La dette française atteint 114% du PIB au premier trimestre, soit près de 48.800 euros par Français. De fait, des crédits initialement prévus « ne (…)
Mézami, mon bann dalon, mi panss zot i rapèl la mortalité, laba dann Moris, lo gran kiltirèl épi politik Dev Virashwamy ; li lé mor na pwin lontan (…)
Des associations de défense de l’environnement et des citoyens sinistrés ont annoncé avoir déposé un recours pour obliger le gouvernement à (…)
En 2021, 595kg de déchets par personne sont collectés à La Réunion, soit davantage que dans l’Hexagone (548 kg/pers.). La Réunion se situe au 29e (…)
Dan noute kiltir popilèr néna bonpé kozman pou dir sa la éspass dann tan lontan… Mi koné pa pou koué, mé mwin néna dan l’idé k’ni viv in pé an (…)
Le Parti socialiste reproche au Premier ministre, François Bayrou d’avoir refusé de déposer un projet de loi sur les retraites permettant au (…)
Le Syndicat des énergies renouvelables a appelé les députés à rejeter la proposition de loi sur la programmation énergétique.
Au séminaire du 17 mai 2025, consacré au centenaire de la naissance de Paul Vergès, le PCR avait organisé 3 débats : ne soyons pas esclave de (…)
Face à l’urgence climatique et sociale, seize associations citoyennes et environnementales de La Réunion unissent leurs voix pour interpeller les (…)
Tou-lé-zan, dann moi zanvié-févrié, Tikok i sa rod gèp ek son bann kamarad. Zot i tras dann piton, la savann, la ravine… partou, é, souvandéfoi, i (…)
Le Président des Etats-Unis, Donald Trump a ordonné le bombardement de trois sites nucléaires en Iran, dans la nuit du 21 juin 2025. Dans une (…)
Les élus de Guadeloupe ont adopté des résolutions « sur la fusion des deux collectivités, sur les compétences et l’autonomie fiscale », le 17 juin (…)