Lékonomi
Sandrine Ngalula Lufungula : Inzénière i sort kongo la invant in voitir ibrid, l’éstrésité-l’idrozène
Georges Gauvin la trouv bann ransègnman dsi l’internet
Mi pans zot i koné bann voitir ibrid l’ésans-léstrésité, sansa gazoil-Léstrésité, mé la pa sir zot i koné in voitir ibrid miks lidrojène-l’éstrésité. La pa pars l’idrojène lé rar – ni pé anparlé si zot i vé – pars sa na plin sa dan la natir. Dann l’o par ébzanp ! Dolo sé H2O : lo H sé l’idrozène donk zot i konpran sa lé pa rar ditou dann la natir, mé bann motèr i marsh avèk l’idrojène sa lé ankor in pé rar zordi poitan sa sé in n’afèr valab. Mé mi ardi sak moin la di an-o la, nou va anparl de sa in n’ot foi. Pa dann kalann grèk mé bien avan sa !
Mi pans zot i koné bann voitir ibrid l’ésans-léstrésité, sansa gazoil-Léstrésité, mé la pa sir zot i koné in voitir ibrid miks lidrojène-l’éstrésité. La pa pars l’idrojène lé rar – ni pé anparlé si zot i vé – pars sa na plin sa dan la natir. Dann l’o par ébzanp ! Dolo sé H2O : lo H sé l’idrozène donk zot i konpran sa lé pa rar ditou dann la natir, mé bann motèr i marsh avèk l’idrojène sa lé ankor in pé rar zordi poitan sa sé in n’afèr valab. Mé mi ardi sak moin la di an-o la, nou va anparl de sa in n’ot foi. Pa dann kalann grèk mé bien avan sa !
- Foto AfroConceptNews
Kisa i lé Sandrine ?
Madam-la lé né dann Kongo (RDC) é èl i travay dann l’Amérik : inzényèr èl lé koni péi èl i travay pou son bann z’invansyon. Plis étonan lé inn ké lé z’ot.
L’az disèt-an, èl i viv dann l’afrik. Ala k’èl i trap in maladi grav. Lé oblijé fé aèl in l’opérasyon mé dann l’opital na poin l’éstrésité. I fo an avoir in group éléktrojène pou fé le l’opérasyon. El lé rant la vi épi la mor kan l’éstrésité i ariv. Bann médsin i nyabou sov aèl. Pou èl l’arivé léstrésité sé konm in grann shans d’ot pèrsone la pa konète épi lé mor.
El i pran in gran désizyon
L’èr-la èl i konpran l’éstrésité sa in n’afèr inportan pou la vi in takon demoun é èl i désid fé kékshoz pou shanj la sityasion. El I désid fé gran zétid pou trap son bi :l’ané 2005, èl I gingn son lisans dann lo jéni éléktrik dann in l’inivèrsité amérikène. Son l’énèrji pou èl aprann I fé romark aèl an bien dann l’inivèrsité Tolédo : sa I pèrmète aèl gingn plizyèr bours pou étidyé. Dann son dernier ané pou pass son lisans, èl I invant in sistem solèr k’i fonksyone avèk in pano ; Bann zournal i komans a anparl d’èl.
Ala k’èl I mète o poin in kantité system solèr é k’èl i gingn travay dann in gran l’antropriz l’éstrésité.
In l’oto ki polyé pa é k’i larg dolo pir konm sèl déshé
Ala k’èl i rokomans son z’étid é k’èl i prépar in métriz avèk in profésèr bien koni, lo doktèr Stuart. Avèk lo bann konsèy gran profésèr-la, èl i rann in loto éléktrik ibrid : el i bransh lo sistèm dsi in pil i fonksyone avèk l’idrojène. Voitir-la i polyé pa é son sèl réstan sé dolo pir. La pil èl i ansèrv i manyé lo gaz idrojène épi l’èr pou produi lo kouran éléktrik. Avèk lo kouran èl i ansèrv in motèr éléktrik pou fé tourn la rou déyèr. Mé son travay la pankor fini : konm èl i romark le loto i fonksyone avèk l’idrojène, èl i désid fé in éstasyon pou produi l’idrojène : lo prinsip lé sinp.i fo fé l’éléktrolyz donk dékonpoz le lo dann dé gaz, l’idrojène épi l’oksijène.… Si ni vé rézime la késtyon : lo madam injényèr i travaye dsi in l’oto éléktrik, èl i mète in ponp a idrojéne dann lo sirkui.L’èr épi l’idrojène i donn kouran pou fé tourn in motèr éléktrik épi fé tourn la rou. Aprésa avèk lo l’énèrji solèr, èl i nyabou produi l’idrojène, é konm moin la di tanto-la lo sèl déshé sé d’lo pur. Pa d’rojé d’gaz karbonik, ditou. Lo sèl kouran èl i ansèrv sé léstrésité solèr.arzout èk sa le loto i fé pa dézord kan i roul
Dann l’Amérik son mérite lé rokoni
Lo bann roshèrch Sandrine i fé sé larzan piblik : sète lo départman amérikin pou l’énèrzi, épi lo départman pou lo dévlopman dann l’ OHIO. Dann son bann roshèrch, èl la nyabou fé in plan pou mète l’éstrésité dann tout bann vilaz son péi. Astèr èl lé injényèr vi k’èl la nyabou pass in tèst pou la sèrtifikasyon konm injényèr. El la fine ète félisité par lo sénatèr l’OHIO, épi lo gouvèrnèr dann lo mèm androi ; el lé maryé dann l’androi èl i viv épi èl i travay. El na dé zanfan é èl i kontinyé fé son bann roshèrch. El i pé sèrv modèl nout zénès é amontr anou la pa la kapasité i mank nout bann jenn. In jenn madam é in madam l’Afrik la nyabou fé sak èlla fé. Pétète la volonté politik i anmank dann bann péi l’Afrik konm isi shé nou.
