Si ni rovyin in pé déssi l’istoir La Rényon, i fo ni romark nou la mank souvan-dé foi l’okazyon byin dévlop nout péi. In sèrtin tan, avèk la koloni, l’avé poinn tik-tak pou ariv o-bi... pars gouvernman la Frans té i vé pa. L’ané 1946 la loi té i doi mète in poin final déssi la késtyonn la kolonyalizasyon, mé la loi la mète plis sinkantan pou gingn aplik ali a pépré korèktoman. Pou nout par, moin la fine di é ro-di é ar-di, nou la fine propoz kék plan pou nout dévlopman, mé té i aplik pa… té (…)